Producenci cukru konieczna jest transformacja energetyczna branzy

"W obliczu zaostrzonych regulacji unijnych, rosnących kosztów emisji dwutlenku węgla oraz presji konsumentów na coraz bardziej zrównoważoną produkcję, cukrownie zmieniają swój kurs, sięgając po nowoczesne technologie i odnawialne źródła energii" - zauważył dyrektor biura Związku Producentów Cukru w Polsce (ZPC) Michał Gawryszczak, cytowany we wtorkowej informacji organizacji. Dodał, że europejski sektor cukrowniczy już teraz jest liderem transformacji energetycznej. Wskazał, że cel na 2030 rok zakłada kolejną redukcję emisji o co najmniej 30 proc., co stawia sektor na dobrej drodze do neutralności klimatycznej do 2050 roku. Gawryszczak ocenił, że Polska, jako jeden z największych producentów cukru w UE (po Francji i Niemczech), musi zmierzyć się z koniecznością ograniczenia emisji dwutlenku węgla w sektorze cukrowniczym. Dotychczas sektor opierał się na węglu, którego wybór wynikał z jego łatwej dostępności i niskiej ceny. Jednak rosnące koszty uprawnień do emisji dwutlenku węgla w ramach systemu EU ETS, zaostrzone przepisy, takie jak Dyrektywa RED III oraz wzrost świadomości ekologicznej wymuszają na polskich cukrowniach konieczność modernizacji - podkreślił dyrektor ZPC. Jak zauważył, transformacja energetyczna to nie tylko kwestia ekologii, ale także konieczność ekonomiczna. Inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa czy biogazowa, nie tylko redukują ślad węglowy, ale także wzmacniają odporność cukrowni na zmienność cen paliw kopalnych oraz rosnące obciążenia podatkowe związane z emisjami. Dzięki stabilizacji kosztów operacyjnych, cukrownie stają się mniej narażone na nieprzewidywalne wahania cen energii. Jednym z najbardziej obiecujących kierunków jest - zdaniem Gawryszczaka - produkcja biometanu. Wskazał, że jest to ekologiczny odpowiednik gazu ziemnego, który może zastąpić gaz ziemny w przemyśle, a jednym z najlepszych źródeł do wytwarzania biometanu są wysłodki buraczane, będące pozostałością w produkcji cukru. Polski sektor cukrowniczy, ze względu na swoją sezonowość, staje przed unikalnymi wyzwaniami wymagającymi elastycznego podejścia. Produkcja, ograniczona do 90–150 dni w roku, znacząco zwiększa koszty amortyzacji i utrzymania urządzeń. Krótki, intensywny okres pracy fabryk sprawia, że technologie wymagające ciągłości działania, takie jak biometanizacja, są trudne do efektywnego wdrożenia. Dodatkowo, proces suszenia wysłodków buraczanych, który jest wyjątkowo energochłonny, w połączeniu z wysokim zużyciem paliw kopalnych do produkcji ciepła i energii elektrycznej, wyraźnie wskazuje na pilną potrzebę transformacji obecnego modelu funkcjonowania zakładów - podkreślił szef biura ZPC. Wyjaśnił, że dotychczas wysłodki buraczane były wykorzystywane głównie jako komponent paszowy. Ich nadwyżki muszą być efektywnie zagospodarowane. Z danych Związku Producentów Cukru w Polsce wynika, że roczna produkcja wysłodków w naszym kraju mogłaby zasilić biogazownie o łącznej mocy zainstalowanej 140 MW. To wystarczająca ilość energii, aby pokryć pełne zapotrzebowanie energetyczne cukrowni, co - zdaniem Gawryszczaka - przyczyniłoby się do całkowitej dekarbonizacji sektora cukrowniczego, zmniejszając jego zależność od węgla. Dyrektor ZPC zauważył, że obecna sytuacja legislacyjna wymaga jednak doprecyzowania definicji wysłodków w związku z implementacją dyrektywy RED II (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001), co ma bezpośredni wpływ na możliwość uznania ich za zeroemisyjny substrat do produkcji biogazu. Dodał, że w nowoczesnych zakładach przetwarzanie wysłodków buraczanych może przyjąć różnorodne formy – od biometanizacji po spalanie w nowoczesnych kotłach na biomasę, co umożliwia elastyczne dostosowanie się do zmiennych warunków rynkowych. ZPC zauważa, że obok biometanu, produkowanego z wysłodków buraczanych, kluczowe technologie wspierające dekarbonizację to: procesy elektryfikacji, jak wykorzystanie pomp ciepła i kotłów elektrycznych; technologie wychwytywania i składowania CO2 (CCS), które mogą być zastosowane m.in. w piecach wapienniczych; odzysk ciepła i zarządzanie energią, umożliwiające zmniejszenie strat energetycznych w procesie produkcji cukru; biomasa i odnawialne źródła energii, które mogą być wykorzystane zarówno na miejscu, jak i dostarczane z zewnętrznych źródeł. Według Gawryszczaka transformacja energetyczna polskiego sektora cukrowniczego to zadanie, które wymaga zaangażowania wszystkich stron: rządu, przemysłu, społeczności lokalnych i środowisk naukowych. Inwestycje w nowoczesne technologie, takie jak biometanizacja i mechaniczne sprężanie pary wodnej, muszą być wspierane przez spójne ramy polityczne oraz odpowiednie mechanizmy finansowe - zaznaczył dyrektor biura ZPC.