"Kontrowersyjny paragraf 11" usuniety. MS sprzata w Funduszu Sprawiedliwosci

Szef MS Adam Bodnar podpisał rozporządzenie, które na nowo reguluje i precyzuje zasady przyznawania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. W znowelizowanym rozporządzeniu nie ma już kontrowersyjnego paragrafu 11, który umożliwiał powierzanie zadań poza procedurą konkursową. fot. Krystian Maj / / FORUM O podpisaniu rozporządzenia 13 listopada Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało na swoich stronach internetowych. "Ten niechlubny paragraf 11 pozwalał ministrowi sprawiedliwości dobrowolnie dysponować środkami publicznymi z funduszu bez konkursów, bez naboru, bez jakiejkolwiek kontroli. Jego usunięcie ograniczy dowolność w dysponowaniu pieniędzmi Funduszu Sprawiedliwości i zwiększy transparentność w wydatkowaniu środków publicznych" – podkreśliła, cytowana przez MS w tej sprawie, wiceminister sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, która w resorcie odpowiedzialna jest m.in. za Fundusz Sprawiedliwości. Wiceszefowa MS podkreśliła też, że zależy jej na tym, żeby realizować dwa cele funduszu: pomaganie osobom pokrzywdzonym przestępstwem, świadkom i ich osobom najbliższym oraz pomaganie osobom znajdującym się w zakładach karnych i opuszczającym je. Według niej, trzeci cel funduszu, polegający na "przeciwdziałaniu przestępczości", który w poprzednich latach umożliwił nadużycia, nie powinien być realizowany. "Stał się workiem bez dna, do którego wrzucano różne dotacje i wydatki" - zaznaczyła Rudzińska-Bluszcz. Paragraf 11 został wprowadzony do rozporządzenia - jak przypomniało MS - za poprzedniej władzy w 2017 r. "W 2022 r. po raporcie NIK-u dodano kryteria formalne, zmieniając treść paragrafu 11. Zgodnie z nowym brzmieniem, możliwe było podpisanie umowy na realizację zadania, które nie było uwzględnione w żadnym programie ani konkursie Funduszu Sprawiedliwości. Budziło to wiele wątpliwości, szczególnie ze względu na brak przejrzystości w przyznawaniu środków. Fundusz utworzony z zamysłem wspierania osób pokrzywdzonych przestępstwami i resocjalizacji skazanych, stał się obiektem kontrowersji i oskarżeń o nadużycia" - czytamy w komunikacie. Resort poinformował też, że w latach 2017-2023, w ramach działań mających na celu zapobieganie przestępczości, z Funduszu Sprawiedliwości przekazano ponad 216 mln zł niemal 130 organizacjom. "Środki te wielokrotnie przekazywano niezgodnie z ich przeznaczeniem i precyzyjnie zdefiniowaną misją społeczną funduszu. Liczne z nich przyjmowały określoną barwę polityczną i światopoglądową zamiast skupiać się na ofiarach przestępstw i ich potrzebach" - podkreśliło ministerstwo. Resort podał też, że celem zawartych w nowym rozporządzeniu zmian jest zwiększenie przejrzystości oraz ograniczenie dowolności w zarządzaniu pieniędzmi z Funduszu Sprawiedliwości. Zmiany mają przede wszystkim zapobiegać wykorzystywaniu funduszy przeznaczonych dla osób potrzebujących wsparcia do celów politycznych, takich jak wpływanie na wyniki wyborów czy wspieranie konkretnych polityków. Nowe rozporządzenie wprowadza m.in. wymóg uszczegółowienia treści ogłoszenia o konkursie i ofertach, precyzyjne zasady powoływania komisji konkursowych, szczegółowe kryteria oceny ofert i obowiązek publikowania wyników konkursu ofert oraz kwot przyznawanych poszczególnym podmiotom. Dysponent środków będzie zobowiązany jasno określić cele zadania, grupę odbiorców i zasady jego realizacji. "Nie będzie możliwości odmowy przyznania dotacji, która została zaproponowana przez komisję konkursową, ani możliwości unieważnienia konkursu bez podania przyczyny. Celem zmian jest również ograniczenie dowolności decyzji i zlikwidowanie możliwości przyznawania zadań bez konkursu - w trybie poza ofertowym" - podsumowało w komunikacie Ministerstwo Sprawiedliwości. Fundusz Sprawiedliwości, określany także jako Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, jest funduszem celowym, czyli jego środki muszą być wydatkowane wyłącznie na cele funduszu. FS powstał w 1997 r. po to, by pomagać ofiarom i świadkom przestępstw oraz osobom, które odbyły karę więzienia i wracają do uczciwego życia w społeczeństwie (to pomoc postpenitencjarna). Od 2017 r. fundusz ten otrzymał dodatkowy cel polegający na przeciwdziałaniu przestępczości. Za działalność Funduszu Sprawiedliwości odpowiada Ministerstwo Sprawiedliwości. W związku z licznymi nieprawidłowościami związanymi z funkcjonowaniem funduszu w latach, gdy szefem MS był Zbigniew Ziobro, w Prokuraturze Krajowej prowadzone jest śledztwo. W 2017 r. nowelizacją kodeksu karnego wykonawczego zmieniono cele funduszu, a także poszerzono katalog organizacji, które dzięki niemu miały pomagać poszkodowanym. Od tamtej pory z jego pieniędzy finansowano np. specjalistyczny sprzęt dla strażaków ochotników, sprzęt medyczny dla szpitali, kamizelki odblaskowe dla uczniów czy artykuły gospodarstwa domowego jak np. garnki, patelnie i lodówki dla Koła Gospodyń Wiejskich. Pieniądze z funduszu przeznaczano także na działania edukacyjne np. w obszarze problemów okresu dojrzewania. Ponadto swobodę decyzji w zakresie wykorzystywania pieniędzy dawał usunięty właśnie par. 11 rozporządzenia w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Przepis ten umożliwiał, by "w uzasadnionych przypadkach" dysponent funduszu, którym jest minister sprawiedliwości, mógł przyznawać dotacje według swojego uznania. W konsekwencji, co eksperci krytykowali za brak przejrzystości, umożliwiało to zawarcie umowy z ubiegającą się o pieniądze organizacją o powierzenie zadania nieobjętego programem lub naborem wniosków. (PAP) nno/ mrr/ Źródło: PAP