Sodycze w ubiegym roku zdrozay najmocniej

W 2024 r. na 17 monitorowanych kategorii aż 15 zanotowało wzrost cen r./r. – wynika z badania „Indeks cen detalicznych” UCE Research i Uniwersytetów WSB Merito, którego wyniki „Rzeczpospolita” poznała pierwsza. Poszczególne kategorie produktów zdrożały w przedziale od 0,2 proc. do 10,3 proc. r./r. Tylko dwa rodzaje produktów staniały: karmy dla zwierząt ze spadkiem o 5,4 proc. i tłuszcze (o 9,6 proc.). Foto: Tomasz Sitarski Ceny nadal w górę – Z jednej strony w minionym roku nastąpiło mocne wyhamowanie inflacji po latach 2022–2023, kiedy mieliśmy w Polsce gwałtowne przyspieszenie inflacji do wartości dwucyfrowych. Z drugiej strony jednak, średnioroczny wzrost cen w przedziale 4–5 proc. jest nadal nadmierny – ocenia dr Michał Pronobis z Uniwersytetu WSB Merito. - Po wygaszeniu szoku inflacyjnego z lat 2022–2023 (zejściu z inflacji dwucyfrowej do poziomu 5 proc.) najtrudniejszym zadaniem wydaje się teraz ten ostatni krok, czyli sprowadzenie inflacji do poziomu celu NBP, czyli +/-2,5 proc. Inflacja wykazuje się dużą uporczywością w tej ostatniej fazie dezinflacji – dodaje ekspert. Według ekonomistów najważniejszymi siłami napędowymi wzrostu cen w 2024 r. były drożejące usługi, mające przede wszystkim źródło w silnej dynamice wynagrodzeń. Inne powody to uwolnienie cen energii elektrycznej i gazu w połowie 2024 r., które spowodowało znaczący wzrost tej kategorii w koszyku inflacyjnym. Podkreślają też pewien automatyzm w decyzjach o podwyżkach cen producentów po okresie niestandardowego podniesienia inflacji. Czytaj więcej Litwini od wielu lat robili świąteczne zakupy po polskiej stronie, bo było i dużo taniej, i większy wybór. Jednak w tym roku polska drożyzna ich zdumiewa. Krytykują ceny i jakość żywności. Jest jednak grupa towarów, którymi Litwini wypełniają całe bagażniki swoich aut. To używki. – Wyzwań dla sieci handlowych nie brakuje, a ostra konkurencja i dyskontyzacja handlu i tak powodują ograniczanie tempa wzrostu cen. Odbija się to na szerokości oferty na sklepowych półkach – mówi Andrzej Faliński, prezes Forum Dialogu Gospodarczego. Słodycze liderem wzrostu – W porównaniu z poprzednimi latami, w szczególności 2022 i 2023, średnioroczny wzrost cen w sklepach na poziomie 4,3 proc. można uznać za stosunkowo niewielki – uważa dr Tomasz Kopyściański z WSB Merito. – Natomiast biorąc pod uwagę fakt, iż średnioroczny wskaźnik cen w 2024 r. w stosunku do 2023 r. wyniósł 3,6 proc., to świadczy o tym, że kolejny rok z rzędu ceny w sklepach detalicznych rosną jednak w tempie szybszym niż ogólnie odnotowywany poziom inflacji. Autorzy badania wskazują, że najmocniej drożejącymi kategoriami są słodycze i desery ze średnim wzrostem 8,1 proc. r./r. oraz napoje bezalkoholowe z 7,6 proc. Ponad 5 proc. r./r. zdrożały też warzywa, chemia gospodarcza oraz owoce. Czytaj więcej Ruszyła kolejna fala podwyżek cen samochodów. Przez nowe limity emisji CAFE podwyżki cen aut z silnikiem spalinowym sięgają kilku–kilkunastu tysięcy złotych. Wzrost omija hybrydy plug-in. Natomiast auta w pełni elektryczne będą tanieć. – Wzrost cen słodyczy czekoladowych w minionym roku spowodowany był m.in. historycznie wysokimi cenami kakao , w ciągu kilkunastu miesięcy obserwowaliśmy trzykrotny wzrost ceny – mówi Aleksandra Kusz vel Sobczuk, kierowniczka komunikacji korporacyjnej i ESG w firmie Wedel. – Na londyńskiej giełdzie za tonę kakao trzeba zapłacić ponad 9 tysięcy funtów. Ograniczona dostępność surowca i niestabilność jego ceny spowodowana jest między innymi słabymi plonami w poprzednich latach, chorobami roślin, niekorzystnymi warunkami pogodowymi oraz rosnącym popytem. Według prognoz zbiory w przyszłych sezonach również nie zapowiadają się zbyt optymistycznie. Cały rynek czekoladowy zmaga się także z wyraźnym wzrostem kosztów innych surowców i półproduktów niezbędnych w całym procesie produkcyjnym – między innymi mleka, masła oraz surowców opakowaniowych. Wszystkie te czynniki utrudniają firmom planowanie produkcji i sprawiają, że ceny słodyczy mogą nadal rosnąć. Czytaj więcej Ceny w sklepach znów rosną coraz szybciej. W październiku były średnio o 5,4 proc. wyższe niż przed rokiem. W efekcie słabnie konsumpcja, czyli gaśnie najważniejszy silnik gospodarki. Dalej będzie drogo – W grudniu zauważalny był dwucyfrowy wzrost cen wyrobów chemii gospodarczej rok do roku. Wynikało to z wielu czynników, między innymi ze zwiększenia cen surowców niezbędnych do produkcji, a także z większych kosztów produkcji, w tym cen energii i pracy. Producenci tej kategorii musieli mierzyć się z dodatkowymi obciążeniami, które sukcesywnie przekładały się na wzrost kosztów w całym łańcuchu dostaw – mówi Henri Hampe, dyrektor obszaru sprzedaży i administracji sieci drogerii dm. – W minionym roku odnotowaliśmy duże zróżnicowanie, jeśli chodzi o zmiany cen w sklepach w poszczególnych kategoriach. Dlatego pierwszym czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę jest odnotowywany cały czas wzrost kosztów pośrednich funkcjonowania sklepów wynikający głównie z podwyżek płacy minimalnej oraz rosnących cen energii – ocenia dr Tomasz Kopyściański. – Na wzrost cen w sklepach detalicznych istotnie wpływał także powrót wyższej stawki podatku VAT na żywność od kwietnia 2024 r. Ale warto też zwrócić uwagę na trzeci czynnik, który akurat wpływał na ograniczenie dynamiki wzrostowej. Otóż, zmiany cen w roku 2024 były nieco hamowane przez intensywną walkę cenową sieci handlowych. Czytaj więcej W końcówce roku masło drożało nawet o ponad 30 proc. Może to być efekt tego, że aż o 12,5 proc. spadła liczba promocji akurat na ten produkt, mimo że cały rynek zanotował ich solidny wzrost. Eksperci podkreślają, że ceny generalnie rosną w każdej kategorii z uwagi na odnotowane przez cały czas wyższe koszty funkcjonowania, w tym wzrost cen energii i kosztów związanych z wynagrodzeniami pracowników. Jeżeli pojawiają się pojedyncze kategorie, w których występują spadki cen, to jest to związane z bardzo wysokim efektem bazy z roku poprzedniego, co oznacza, że ceny tych produktów pozostają na wysokim poziomie, ale dynamika zmian jest wolniejsza w porównaniu z poprzednim rekordowym rokiem. – Sytuacja szybko się nie zmieni, niepewność na globalnym rynku jest duża, a to paliwo do kryzysowych sytuacji, choćby na rynku surowców. Odczuwamy to później wszyscy – podsumowuje Andrzej Faliński.