Jednorazowe e-papierosy z Rosja w tle. Dziwna przeszosc nikotynowego biznesu w Polsce

"Oleg Bojko posiada " – czytamy we wniosku Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, w dokumencie z 12 września br. UKNF dawał do zrozumienia, że Bojko może próbować wrócić na polski rynek finansowy. W uzasadnieniu przywołano jego zaangażowanie na Łotwie. Urząd wskazał na jego potencjalne powiązania z zarejestrowaną w tym kraju spółką AS 4finance. Nadzorca opisuje, że miliarder, który formalnie wyzbył się udziałów w łotewskim biznesie, może nadal pośrednio wpływać na tamtejszą firmę. A ta z kolei mogłaby próbować wejść na polski rynek pożyczkowy poprzez kontrolowaną przez siebie nową zarejestrowaną w Polsce firmę, czyli Bastorehill Investments. Minister spraw wewnętrznych i administracji po weryfikacji danych przez ABW uznał obawy UKNF za zasadne i zdecydował o zamrożeniu aktywów Bastorehill, jak i zakazaniu udostępniania mu środków finansowych i zasobów gospodarczych. Polska nie jest jedynym krajem blokującym potencjalne biznesy Rosjanina – Bojko widnieje też na listach sankcyjnych USA, Wielkiej Brytanii czy Australii. Łotewska Służba Wywiadu Finansowego w marcu ostrzegała, niż w innych krajach Unii Europejskiej ze względu na położenie geograficzne i powiązania ekonomiczne. Łotewski twórca marki Tymczasem nazwisko dawnego, łotewskiego pracownika wysokiego, kierowniczego szczebla w firmie Bojki można znaleźć w polskim KRS. I nie chodzi o branżę finansową, lecz nikotynową. Zgodnie z danymi zawartymi w Krajowym Rejestrze Sądowym, beneficjentem rzeczywistym spółek Evapify (obecnie ED Import) oraz Evapify Polska jest obywatel Łotwy Martins Baumanis. To dzięki Evapify na sklepowe półki w Polsce trafiają jednorazowe e-papierosy marek Crystal, Geek Bar czy Dragbar. Według danych, do których dotarł Business Insider Polska, ich produkty w 2023 r. mogły stanowić . Jak wynika z archiwalnych dokumentów spółki AS 4Finance, Martins Baumanis zajmował w firmie kontrolowanej przez Bojkę wysokie stanowiska. W archiwalnych sprawozdaniach finansowych kontrolowanego przez oligarchę podmiotu, Baumanis wymieniany był m.in. jako członek zarządu, był dyrektorem finansowym, a następnie dyrektorem ds. sprzedaży. W 2017 r. spółka informowała o tym, że odchodzi z firmy — Ponadto, zgodnie z danymi z KRS, udziały w ED Import (dawniej o nazwie Evapify) mają również spółki: E-ALT SIA oraz BFIN SIA. Baumanis zajmuje kluczowe funkcje w podmiotach o tych samych nazwach. Trop z Malta Files Co więcej, do kwietnia 2024 r. jednym z udziałowców w Evapify (obecnie ED Import) była spółka Nessa Ltd. Spółka o tej samej nazwie przed laty była przedstawiana jako element struktury udziałowej 4Finance. Widnieje w sporządzonym w 2013 r. dokumencie pokazującym wykres udziałowców firmy Bojki, przedstawionym w tzw. Malta Files — Autorzy opisywali zaangażowanie łotewskiego biznesmena Marisa Martinsonsa (wówczas udziałowca Nessy) i innych łotewskich biznesmenów w operacje finansowego imperium Bojki w tym kraju. To właśnie m.in. od Martinsonsa Bojko kupił w 2011 r. 75 proc. udziałów w łotewskiej spółce 4Finance, którą potem dynamicznie rozwinął, a następnie przeniósł udziały na swoją matkę Wierę (po agresji Rosji na Ukrainę wyzbyła się udziałów). Skierowaliśmy do Evapify pytania o łotewskiego beneficjenta i Nessę Ltd. Evapify odpowiada "Pan Martins Baumanis jest pomysłodawcą i twórcą marki Evapify. Nie pełni żadnych funkcji nadzorczych ani związanych z bieżącą, operacyjną działalnością " — podkreśla Evapify w przesłanej nam odpowiedzi. "Martins Baumanis w latach 2011-2017 był zatrudniony w strukturach grupy 4Finance — międzynarodowej spółki finansowej działającej w wielu krajach na świecie [...]. Zajmował tam stanowisko dyrektora finansowego, a następnie dyrektora ds. sprzedaży [...]. W 2017 r. Pan Martins Baumanis opuścił spółkę i rozpoczął swoją własną działalność, nie związaną z grupą 4Finance, ani podmiotami powiązanymi. " — czytamy dalej. Spółka chwali się jednak sukcesami 4Finance z czasów, gdy pracował tam Baumanis. "W czasie zatrudnienia spółka umocniła swoją pozycję i odnotowała znaczący wzrost oraz pozyskała kapitał poprzez emisję obligacji notowanych na giełdach we Frankfurcie i Sztokholmie" — napisano. W sprostowaniach wysyłanych do innych mediów, a załączonych do korespondencji z Business Insiderem, przeczytać też można m.in. że Baumanis był jedynie pracownikiem 4Finance jak setki innych, a więc o żadnych "powiązaniach biznesowych" z Rosją i oligarchami nie może być mowy. Dementowano również jakiekolwiek ewentualne relacje Evapify oraz Baumanisa z rosyjskim kapitałem oraz Olegiem Bojką i dodano, że Łotysz jest zaangażowany w pomoc Ukrainie. Firma odniosła się też do kwestii udziałów Nessa Ltd. "Spółka Nessa Ltd posiadała część udziałów w spółce ED Import. Niemniej jej przedstawiciele nie pełnili żadnych funkcji (ani zarządczych/operacyjnych, ani nadzorczych) w spółce. W związku ze zmianą profilu działalności spółki, Nessa przestała być udziałowcem ED Import" — opisano. Poruszono też obecność Nessa Ltd w Malta Files. "Spółka została wymieniona w kontekście tzw. Malta Files tak samo, jak inne podmioty posiadające swoje siedziby na Malcie" — wskazano, wymieniając nazwy różnych wielkich międzynarodowych koncernów. Evapify stwierdziło również: "nie do końca zrozumiałe jest dla nas zainteresowanie polskich mediów tematem struktury właścicielskiej". Aroma King Zadziwiającą historię pośrednio związaną z Rosją w tle ma inny nikotynowy potentat nowej generacji, czyli Symetricus, odpowiedzialny za popularną markę Aroma King. W KRS można przeczytać, że jednym z udziałowców Symtericusa był Dmitrii Shesternenko. Na stronach czeskiego sądu arbitrażowego dowiadujemy się, że w przeszłości pełnił nawet funkcję prezesa zarządu. "W 2020 r. Powodowie (a więc Symetricus i Shesternenko — przyp.red.) podjęli działania w celu wprowadzenia na rynek aromatyzowanych wyrobów nikotynowych" — . Jego nazwisko można znaleźć w wyszukiwarkach znaków towarowych zarejestrowanych w UE , widnieje również w polskich "Wiadomościach Urzędu Patentowego" z 2023 r., Z danych rosyjskiego rejestru wyborczego wynika, że w 2011 r. Dmitrii Shesternenko został deputowanym w obwodzie królewieckim , kandydował w wyborach do Dumy. Zasiadał też w regionalnej radzie politycznej tej formacji. O jego powiązaniach z branżą nikotynową i polityką pisały już media w Ukrainie, m.in. serwis Today.ua w październiku ubiegłego roku. Po naszych pytaniach o wpływ Shesternenki na markę, Aroma King Sp.z.o.o. (której udziałowcem jest właśnie Symetricus) najpierw zapewniła mailowo, że "oczywiście wróci z odpowiedziami", a dzień później stwierdziła, że... pytania jej nie dotyczą. Odesłani zostaliśmy m.in. do kontaktu z Rosjaninem, jednak po prośbie o namiar, przekazano nam, że spółka "nie jest upoważniona do przekazywania kontaktu". Wciąż czekamy też na odpowiedzi bezpośrednio ze spółki Symetricus. Opublikujemy je po otrzymaniu. Ogromne pieniądze w e-papierosach Jak opisywaliśmy na łamach Business Insidera, biznes jednorazowych e-papierosów rośnie bardzo dynamicznie. Tylko w pierwszym półroczu 2024 r. osiągnął sprzedaż sięgającą blisko 1,4 mld zł. Choć minister zdrowia jeszcze w lutym zapowiadała zakazanie tej używki w związku z rosnącą popularnością wśród nieletnich, regulacje nadal nie weszły w życie. Dostępne sprawozdania finansowe opisywanych firm również pokazują skalę biznesu. Zgodnie z dostępnymi danymi finansowymi Evapify (obecnie ED Import) w 2022 r. osiągnęło przychód sięgający blisko 6,7 mln zł. Z kolei Evapify Poland nawet ponad 20 mln zł. Na tym tle to jednak Symetricus ze swoim Aroma King jawi się jako prawdziwy gigant. W 2022 r. przychody podmiotu wynosiły ponad 382,6 mln zł, a zysk 18,7 mln zł.