Co grozi za nieprzesanie danych do CRBR

Według raportu firmy doradczej Crido „Podsumowanie działalności Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) w latach 2020-2024”, rośnie liczba postępowań wobec spółek z o.o., fundacji i stowarzyszeń, które nie przesłały danych do CRBR. Karolina Turosz, starszy prawnik w Crido, podkreśla, że CRBR działa w Polsce od ponad czterech lat. Rejestr, jak dodaje, gromadzi i przetwarza informacje o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę m.in. nad spółkami, fundacjami i stowarzyszeniami. – Od momentu powstania CRBR, stale wzrasta liczba podmiotów działających w formie spółki jawnej, komandytowej i z o.o. Tak jak w ubiegłych latach, obowiązek dotyczący zgłaszania danych do rejestru, słabiej wypełniają przedstawiciele tych ostatnich – wskazuje Karolina Turosz. Do końca czerwca wywiązało się z niego ok. 83 proc. spółek z o.o. wobec 74 proc. w 2022 r. W przypadku spółek jawnych i komandytowych było to odpowiednio: ok. 96 proc. i ok. 100 proc. wobec 87 proc. i 96 proc. w 2022 r. Eksperci Crido zwracają też uwagę na raportowanie danych o beneficjentach rzeczywistych w przypadku fundacji, spółdzielni i stowarzyszeń objętych tym obowiązkiem. W tym roku wypełniło go w sumie 70 proc. z nich. – Z biegiem lat rośnie liczba podmiotów funkcjonujących w formie fundacji, spółdzielni i stowarzyszeń, a także realizowanych przez nie zgłoszeń do CRBR. Nie zmienia to faktu, że wiele z nich, taka jak w poprzednich latach, nie wywiązało się z tego obowiązku – zaznacza Karolina Turosz. Autorzy raportu zwracają uwagę na wysokość sankcji za nieprzesłanie danych do CRBR. Według danych na koniec czerwca maksymalna wysokość kary, wymierzona w postępowaniu wszczętym przeciwko spółce z o.o., wyniosła 250 tys. zł. W przypadku spółek jawnej i komandytowej było to odpowiednio: 20 tys. zł i 100 tys. zł. Jeśli chodzi o fundacje, stowarzyszenia i spółdzielnie, największa kara wyniosła – 30 tys. zł. Zgodnie z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu maksymalna sankcja wynosi 1 mln zł. – Organ nadzoru coraz częściej korzysta z przysługujących mu uprawnień i mechanizmów prawnych, które umożliwiają weryfikację realizacji obowiązku nałożonego na wspomniane podmioty. Ponadto wszczyna coraz więcej postępowań i wydaje większą liczbę decyzji administracyjnych – ocenia Karolina Turosz. Z raportu wynika, że do końca czerwca wszczęto w tego typu sprawach łącznie 866 postępowań administracyjnych (wobec 406 w 2022 r.). Aż 881 z nich dotyczyło braku zgłoszenia danych do CRBR (dwa lata wcześniej było to 334). Natomiast 49 postępowań administracyjnych było związanych z wypełnieniem obowiązku, ale po terminie (w 2022 r. było ich 48). Warto zwrócić uwagę, że spadła liczba postępowań administracyjnych wszczynanych z powodu zgłoszenia do CRBR danych niezgodnych ze stanem faktycznym. Do końca czerwca było ich sześć wobec 23 w 2022 r. Karolina Turosz zwraca ponadto uwagę, że od ubiegłego roku również fundacje rodzinne muszą zgłaszać dane swoich beneficjentów rzeczywistych do CRBR. Mogą nimi być m.in. fundatorzy, członkowie zarządu i rady nadzorczej. – Nie wszystkie wypełniają wspomniany obowiązek. Jednak ze względu na krótki czas ich funkcjonowania, organ nadzoru nie wszczął względem nich żadnego postępowania – zaznacza Karolina Turosz. Z przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że powstaje ona w danej organizacji, kiedy następuje sporządzenie aktu założycielskiego lub ogłoszenie testamentu. Natomiast wpis do rejestru fundacji rodzinnych jest jednym z warunków jej utworzenia. Eksperci Crido zwracają uwagę na wątpliwości dotyczące terminu, w jakim musi ona zgłosić dane beneficjentów rzeczywistych do CRBR. Zgodnie ze stanowiskiem udostępnionym przez Ministerstwo Finansów, powinna zrobić to w ciągu 14 dni od dnia, kiedy została wpisana do wspomnianego rejestru. Natomiast według drugiego stanowiska, które wykształciło się w praktyce, 14 dni należy liczyć od momentu powstania fundacji rodzinnej w danej organizacji.