Bez zmian Polska nie bedzie liderem innowacji

Rada Polskich Przedsiębiorców przy Pracodawcach RP ostrzega, że brak działań wspierających rozwój innowacji stanowi poważne zagrożenie dla polskiej gospodarki. Maciej Balsewicz, zarządzający funduszem bValue, podkreśla, że kluczowe jest wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ponieważ to właśnie one wprowadzają innowacje na wielu poziomach. — Podniesienie stopy inwestycji jest kluczowe dla pobudzenia wzrostu gospodarczego i utrzymania konkurencyjności wobec firm z innych rynków. Jeśli polska gospodarka nie wejdzie w tę rywalizację, będziemy skazani na zakup usług i produktów od dynamicznie rozwijających się zagranicznych przedsiębiorstw — mówi Maciej Balsewicz. Zarządzający funduszem bValue podkreśla, że choć polska gospodarka należy do największych w Unii Europejskiej, znacznie odstaje od unijnej średniej pod względem udziału inwestycji w PKB oraz wydatków na badania i rozwój. Podkreśla, że celem nie jest rywalizacja z gospodarkami USA czy Chin, lecz dostosowanie poziomu nakładów na rozwój do skali polskiej gospodarki. Według Rady Polskich Przedsiębiorców w latach 2022-23 wartość transakcji venture capital (VC) w Polsce spadła z 772 do 472 mln EUR. Dla porównania: inwestycje VC we Francji, która jest liderem innowacji w Unii Europejskiej, w 2023 r. wyniosły 10,8 mld EUR, a w krajach bałtyckich (Litwa, Łotwa i Estonia) 856 mln EUR. Środki alokowane w funduszach VC per capita w Polsce są około 40 razy mniejsze niż w Estonii, 18 razy mniejsze niż w Finlandii i 10 razy mniejsze niż we Francji. Przedstawiciele rynku kapitałowego od kilkunastu lat wskazują na konieczność zwiększenia udziału inwestycji prywatnego kapitału, co przyczyniłoby się do wyższego poziomu inwestycji w innowacyjność. Rada Polskich Przedsiębiorców zwraca uwagę na potrzebę systemowego wsparcia i konkretnych działań zamiast opracowywania strategicznych planów z odległą perspektywą realizacji. — Zanim zaczniemy ogłaszać ambitne projekty, jak np. inwestycje w AI za miliard złotych, najpierw powinniśmy zająć się stworzeniem niezbędnych rozwiązań prawnych i systemowych. To wymaga konkretnych działań, w tym ustawowych — podkreśla Maciej Balsewicz. Eksperci Rady Przedsiębiorców Polskich, powołanej na początku 2024 r. jako ciało doradcze Pracodawców RP, zwracają uwagę na nieefektywne zarządzanie środkami publicznymi oraz instytucjonalnymi przeznaczanymi na cele rozwojowe w Polsce. Wśród ich pięciu postulatów na rzecz wsparcia rozwoju innowacji znalazły się: alokacja kapitału ze spółek skarbu państwa do polskich zespołów zarządzających wyłonionych w transparentnych konkursach; przesunięcie kapitału z korporacyjnych funduszy inwestycyjnych do tzw. niezależnych funduszy; ograniczenie bezpośrednich inwestycji VC/PE przez instytucje finansujące, które konkurują z prywatnym kapitałem (środki te powinny trafić do niezależnych zarządzających); umożliwienie OFE inwestowania w alternatywne aktywa oraz dopuszczenie możliwości alokacji co najmniej 5 proc. PPK w funduszach VC i PE.