Banki czekaja na wyjscie z zamrazarki

Rozmowy banków z poprzednim rządem na temat zmian w podatku bankowym spełzły na niczym. W nowym rozdaniu politycznym wydaje się, że sektor znalazł sprzymierzeńca w osobie Andrzeja Domańskiego, ministra finansów, choć temat podatku bankowego politycznie łatwy nie jest. Ministerstwo Finansów (MF) i banki są zgodne co do tego, że jako istotny składnik budżetu podatek bankowy musi pozostać, a szef resortu finansów niedawno otwarcie przyznał, że sposób liczenia podatku dla banków wymaga korekt. Obecnie trwają analizy, których celem jest zmiana podstawy opodatkowania. Pod uwagę brane jest opodatkowanie pasywów z wyłączeniem kapitału własnego i depozytów gwarantowanych — model najczęściej stosowany w krajach UE — lub włączenie podatku bankowego do podatku CIT. Taka kwota wpłynęłaby do budżetu państwa w latach 2020-23, gdyby banki płaciły podatek od pasywów. w obecnym kształcie podatku to 19,89 mld zł. W sukurs bankom przyszedł niedawno także Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), który 17 października zakończył misję w Polsce, przedstawiając wnioski i rekomendacje wynikające z dorocznego przeglądu gospodarczego. MFW uznał, że choć sektor bankowy jest dobrze skapitalizowany i płynny, to w przyszłości decydenci powinni zmienić istniejący podatek od niektórych instytucji finansowych na rzecz rozwiązania, które wyeliminuje preferencyjne traktowanie długu publicznego i wesprze aktywność kredytową banków. — Przy obecnej konstrukcji podatku bankowego luka kredytowa została odłożona we wzroście obligacji skarbu państwa — to kwota 330 mld zł, a także obligacjach PFR i BGK — 110,7 mld zł. Dodatkowa nadpłynność — ponad 251 mld zł — została ulokowana w bonach pieniężnych. Doprowadziło to do deformacji struktury aktywów sektora bankowego. Sektor bankowy w Polsce przestaje być sektorem kredytowym — mówi Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich. Polskie banki w największym stopniu spośród europejskich sektorów bankowych są zaangażowane w finansowanie instrumentów dłużnych (34 proc.). Na drugim, trzecim i czwartym miejscu są kraje, które w przeszłości miały problemy z nadmiernym udziałem papierów dłużnych skarbu państwa, czyli Portugalia, Włochy i Grecja. Od czasu wprowadzenia podatku banki oddały do budżetu państwa ponad 41 mld zł. Przy obecnej konstrukcji banki niejako płacą za aktywność w finansowaniu klientów, dlatego zamroziły kredytowanie. O ile w latach 2004-15 portfel kredytów dla sektora niefinansowego wzrósł blisko czterokrotnie (łącznie o blisko 650 mld zł), to od tego czasu do 2024 r. wzrósł o niespełna 250 mld zł. W efekcie Polska ciągnie się w europejskim ogonie pod względem wielkości kredytów do PKB. Podaż kredytów dla sektora niefinansowego do PKB spadła do 11,08 proc. obecnie wobec 15,79 proc. na koniec 2015 r., a relacja kredytów dla przedsiębiorstw do PKB zmniejszyła się do 5,37 proc. wobec 8,42 proc. — Aby zapewnić warunki do kredytowania, niezbędna jest właściwa konstrukcja podatku bankowego. Od 2016 r. skumulowany niedobór kredytów sięga 673 mld zł — mówi Tadeusz Białek.