Te dwa czynniki doprowadza do rozpadu Rosji ale i do niewyobrazalnego chaosu. "Wstrzas dla swiata"

Inwazja Rosji na Ukrainę i bezprecedensowe sankcje nałożone na Kreml wywierają presję na rosyjskie społeczeństwo. Zachód ma nadzieję, że dyktatura rządząca tym krajem upadnie, a jej miejsce zajmą siły demokratyczne — i że stanie się to bez poważnych zakłóceń zarówno Rosji, jak i dla świata. Mówiąc wprost — że uda się uniknąć takich konsekwencji jak całkowity upadek lub dezintegracja kraju. Zachód liczy na to, że zmieni się on w państwo, z którym można negocjować i współpracować. — Widzimy jednak, że w Rosji może być inaczej. Powstanie Prigożyna, który przewodził Grupie Wagnera , pokazało, że dramatyczne zmiany mogą nastąpić w każdej chwili i sam reżim nie może zagwarantować sobie długiego istnienia — mówi doktor nauk politycznych Stanisław Żelichowski, główny specjalista Akademii Dyplomatycznej MSZ Ukrainy im. Hennadija Udowenki. "Nigdy więcej nie wrócę". Rosyjski dezerter cudem uniknął śmierci i ujawnia skalę patologii w armii Putina. "Wolałbym umrzeć" Sugeruje on, że w przypadku zmian na Kremlu niektóre elity mogą zostać zastąpione innymi o tym samym lub bardzo podobnym paradygmacie. Mogą one na przykład chcieć zakończyć aktywne działania wojenne, negocjować z Zachodem lub szukać kompromisów. Przy tym mogą jednak zachować główny trzon obecnej polityki Kremla. — Putina nie zastąpi Thomas Jefferson (ojciec założyciel Stanów Zjednoczonych — red.) — mówi Luke Coffey, starszy pracownik naukowy w Centrum Europy i Eurazji. — Osoba, która go zastąpi, będzie równie nacjonalistyczna i autorytarna. Zachodni decydenci powinni przestać mieć nadzieję na umiarkowanego rosyjskiego przywódcę, który chce pokoju z sąsiadami i reform w kraju — dodaje. Ekspert uważa, że Rozpad Rosji możliwy jest pod dwoma warunkami: na skutek objęcia jej poważnymi sankcjami lub pojawienia się czynników, które osłabią ją od wewnątrz — doprowadzą do dekoncentracji władzy i całego pionu państwowego. Wówczas każdy z podmiotów wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej może zechcieć pójść własną drogą. — Jest to bardziej prawdopodobne po porażce Rosji w Ukrainie. Wtedy Putinowi byłoby naprawdę trudno wytłumaczyć zarówno utratę ludzi na froncie, jak i straty ekonomiczne — mówi Żelichowski. — Pojawiłoby się wówczas zagrożenie zarówno od wewnątrz, jak i na poziomie mieszkających w tym kraju narodowości. Wtedy moglibyśmy mówić o rozpadzie Rosji — dodaje. Secesja drogą naturalną Federacja Rosyjska jest największym krajem na świecie pod względem powierzchni, ale 60 proc. jej terytorium pokrywa wieczna zmarzlina. Oznacza to, że populacja w tym kraju jest nierównomiernie rozłożona. Według danych Rosstatu tworzy ją ok. 144 mln ludzi. Federacja Rosyjska składa się do tego z 83 podmiotów składowych. Wiele z nich ma własną kulturę, historię i język, które różnią się od kultury rosyjskiej . 19 z tych podmiotów to republiki. Przyjmują one własne konstytucje oraz mają prawo do określania swoich języków urzędowych. Nikt nie wie na pewno, na jakie części rozpadnie się Federacja Rosyjska — mówi Maksym Majorow, analityk z ukraińskiego Centrum Komunikacji Strategicznej i Bezpieczeństwa Informacji. Pierwszymi kandydatami do secesji są republiki narodowe, takie jak Czeczenia czy Buriacja. Gdy chciał egzorcyzmować Władimira Putina, uważali go za "szaleńca". Teraz w Rosji mówią: przez cały czas miał rację — Mogą one stać się nowymi państwami z własnymi grupami etnicznymi. Oczywiście potencjał państwotwórczy tych republik nie jest taki sam — niektóre mają małe terytorium, inne niedogodne położenie geograficzne, jeszcze inne zamieszkiwane są przez zbyt wiele grup etnicznych. Te republiki, które będą w stanie sprostać tym wyzwaniom, otrzymają szansę na niepodległość — uważa ekspert. Istnieje przy tym ważna rzecz — terytoria republik narodowych i ich ludność stanowią stosunkowo niewielką część obecnej Federacji Rosyjskiej. Według Majorowa ich odłączenie się od Rosji nie będzie wyglądać jak całkowity jej rozpad, tak jak było w przypadku ZSRR czy Austro-Węgier. — Nie należy jednak lekceważyć regionalizmu, terytoriów, na których formalnie obecna jest rosyjska większość etniczna, ale ze względu na cechy historyczne, geograficzne i kulturowe istnieje silne pragnienie suwerenności — zauważa analityk. — Pod pewnymi warunkami mogą one również stać się odrębnymi państwami, a to już zwiększa prawdopodobieństwo dezintegracji Rosji — dodaje. Zachodni eksperci są ostrożni w komentowaniu wydarzeń, które nie mają podstaw naukowych lub jeszcze nie miały miejsca. Dlatego w otwartych źródłach istnieje niewiele hipotez dotyczących potencjalnej dezintegracji Federacji Rosyjskiej . Opierając się jednak na danych etnicznych i historycznych, a także na opiniach kilku ekspertów, można stworzyć wyimaginowaną mapę separacji niektórych podmiotów. Według Stanisława Żelichowskiego najgorętszym miejscem w Rosji może stać się Kaukaz Północny, ponieważ jest zamieszkiwany przez przedstawicieli wielu narodów. — Mieszkańcy Czeczeńskiej Republik Iczkerii próbowali oderwać się od Federacji Rosyjskiej. Wraz z obaleniem reżimu Putina upadnie również reżim Kadyrowa i pojawią się działania na rzecz niepodległości. Trudno powiedzieć, czy mieszkańcom tej republiki uda się ją wywalczyć, mimo że w największym stopniu ze wszystkich narodów Rosji zachowali swoje cechy narodowe: język, religię, tradycje. Wszystko to może stanowić podstawę państwowości — mówi ekspert. Jego zdaniem kolejny może być Tatarstan, ponieważ posiada zasoby (ropę naftową) i dość duże terytorium. Oficjalnym językiem republiki jest tatarski, drugi najczęściej używany język w Rosji (oficjalnie posługuje się nim pięć milionów osób). Należy on do języków turkijskich, które obejmują również turecki, krymskotatarski, kazachski, azerbejdżański, uzbecki, tuwiński i turkmeński. Mały region, który zdołał oprzeć się Moskwie. Kreml próbuje ograniczyć niezależność Tatarstanu i... nic We wrześniu 2024 r. członkowie Organizacji Państw Turkijskich uzgodnili przejście na 34-literowy wspólny alfabet łaciński. Podstawą był alfabet turecki, do którego dodano litery charakterystyczne dla innych języków. Do tej pory do unifikacji przyłączyły się Azerbejdżan, Kirgistan, Kazachstan, Uzbekistan i Turcja, inicjator tureckiej konwergencji. W Tatarstanie wiadomość ta została przyjęta z zazdrością. Lokalny orientalista Azat Achunow nazwał tę kwestię historyczną traumą — w latach 90. XX w. ruchy narodowe dążyły do przejścia na alfabet łaciński, ale rząd federalny, za pośrednictwem Sądu Konstytucyjnego, zakazał im tego. — W ostatnich dziesięcioleciach w Tatarstanie powszechna była rusyfikacja, wiele osób nie mówi po tatarsku, co jest problemem. To samo dotyczy Republiki Sachy (Jakucji) i innych — są to ogromne terytoria, ale nie wiadomo, czy będą w stanie samodzielnie utworzyć państwo — wskazuje Żelichowski. Konsekwencje i ryzyko Globalna społeczność będzie starała się uniknąć chaotycznego upadku Federacji Rosyjskiej, ponieważ byłby to wstrząs dla światowej gospodarki i polityki. Zastępca dyrektora ukraińskiego Narodowego Instytutu Studiów Strategicznych, ekonomista Jarosław Żaliło, sugeruje rozważenie umiarkowanego scenariusza. Zakłada on kryzys i upadek rosyjskiego rządu centralnego, ale jednocześnie powstanie podmiotów, które są w stanie zarządzać konkretnymi terytoriami. Spektakularne militarne fiasko Putina. Osławiony Szatan II eksplodował. Rosja straszyła tą rakietą cały świat — Jeśli dojdzie do destrukcji i kompletnego chaosu w Rosji, będzie to szok dla globalnej polityki i gospodarki. Mogą też pojawić się bardzo poważne zagrożenia związane z uchodźcami, bezpieczeństwem granic sąsiednich krajów i kwestiami humanitarnymi. Globalna społeczność będzie starała się uniknąć tej opcji — sugeruje specjalista. — Upadek powinien generować minimum globalnych zagrożeń. Nie będzie on miał bezpośredniego wpływu na światową gospodarkę, ale może wywołać niepokój, pogorszenie nastrojów konsumenckich i inwestycyjnych oraz gwałtowny wzrost wydatków na obronność w krajach sąsiadujących z Rosją i należących do bloku NATO — dodaje. Bezpieczeństwo żywnościowe Druga kwestia ma charakter ekonomiczny. Rosja jest dostawcą gazu ziemnego i ropy naftowej na rynki energetyczne, nawet kraje UE nadal importują gaz . — Jeśli destrukcyjne procesy doprowadzą do przerwania tych dostaw, trzeba będzie szukać alternatywy — mówi Żaliło. — Fakt, że zależność Europy od rosyjskiego gazu zmniejszyła się, oznacza jednak, że ryzyko to będzie coraz mniejsze — dodaje. Pomimo sankcji Rosja jest również obecna na globalnym rynku żywności, organizując dostawy zboża do Afryki, Azji i na Bliski Wschód. Rosyjski ekonomista: USA mają w nosie, gdzie jest granica między Ukrainą a Rosją. Jak zbliży się do Lwowa, to Niemcy dadzą na wojnę więcej Co ciekawe, sześć regionów gospodarczych dostarcza prawie całą rosyjską pszenicę, a połowa z nich znajduje się w pobliżu obszaru, na którym armia rosyjska toczy zacięte walki. Północny Kaukaz, Czarne Ziemie (obszar równinny w europejskiej części Rosji), region Wołgi, Ural i Zachodnia Syberia to regiony z nadwyżką pszenicy, podczas gdy Region Centralny i Moskwa to pod tym względem obszary deficytowe. — Mogą wystąpić znaczne zagrożenia dla dostaw żywności. Dlatego będziemy musieli szukać innych dostawców. Taką rolę może odgrywać Ukraina — mówi Żaliło. Polityka i uchodźcy Dominik Gąsiorowski, ekspert ds. przeciwdziałania rosyjskiej dezinformacji w Polsce, ostrożnie wypowiada się o potencjalnym upadku Rosji. Mówi, że można się tylko domyślać, że może to być okazja dla innych państw do interwencji w politykę europejską lub globalną. — Być może Chiny lub Iran będą próbowały wykorzystać sytuację, a to doprowadzi je do konfrontacji ze Stanami Zjednoczonymi lub Europą. Jest też kwestia tego, jak będą traktowani uchodźcy z Federacji Rosyjskiej — zauważa. — Po wojnie w Ukrainie Polska będzie bardzo niechętnie przyjmować rdzennych etnicznych Rosjan, nawet w przypadku katastrofy humanitarnej. Sytuację można porównać tylko do tego, co stało się w Iraku i Syrii — mówi. Michał Strelnikow, pomysłodawca budowy Muzeum Zwycięstwa nad Despotyzmem w Polsce, uważa jednak, że nie należy spodziewać się dużej fali emigracji. W końcu 90 proc. Rosjan jest nieaktywnych zawodowo. — Upadek Rosji nie będzie tak naznaczony migracją, jak upadek ZSRR, kiedy to powstanie samowystarczalnych republik wywołało falę migracji do Europy i Stanów Zjednoczonych. Kilka milionów tych, którzy chcieli opuścić Rosję, już wyjechało — przed rozpoczęciem wojny, wraz z rozpoczęciem inwazji na pełną skalę, wraz z mobilizacją. Nie spowodowało to żadnego chaosu w Europie — zauważa ekspert. Broń jądrowa: zagrożenie nie zniknie Koniec państwowości tworzy próżnię władzy, którą ktoś może chcieć wypełnić. Najczęściej są to państwa sąsiednie. — Jak pokazała wojna w Syrii, takich sił może być wiele. (...) W przypadku Rosji trzeba też pamiętać o jej arsenale nuklearnym — ostrzega Dominik Gąsiorowski. Zagrożenie nuklearna to duże ryzyko. Może ono jednak nie być tak poważne, jak w przypadku Związku Radzieckiego. Wówczas poza granicami Rosji rozmieszczonych było prawie 7 tys. sztuk broni. W latach 70. XX w. Związek Radziecki był opisywany jako "Górna Wolta z rakietami", w 2010 r. Rosja była opisywana jako "stacja benzynowa z bronią jądrową". Czy stanie się Somalią z bronią nuklearną? — Obecnie, z wyjątkiem baz marynarki wojennej, siły nuklearne kraju znajdują się głównie w centrum Federacji Rosyjskiej, na południu i wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych. Chociaż czasami są one zbyt blisko granic, aby nie budzić poważnych obaw o ich los w przypadku poważnego zagrożenia — zauważa Bruno Tertrais, starszy pracownik Instytutu Montaigne. Dzisiejsza Rosja regularnie grozi bronią nuklearną — według oficjalnych danych posiada 4 tys. 380 głowic, z czego 1 tys. 710 jest rozmieszczonych. — Nie wiemy, jakie reżimy będą w tych republikach (powstałych po ewentualnym upadku Rosji — red.), czy będą ze sobą walczyć, czy żyć pokojowo. Być może zostanie utworzona międzynarodowa misja kontrolna i organizacje takie jak ONZ, MAEA i główne mocarstwa będą zaangażowane w kontrolę rosyjskiego arsenału jądrowego — sugeruje Stanisław Żelichowski. Władimir Putin nie musi straszyć bronią nuklearną, by trzymać Zachód w garści. Pozwala sobie na szantaż z innego powodu Inną kwestią jest to, czy możliwe będzie podpisanie traktatów z tymi krajami w sprawie rezygnacji z broni jądrowej lub jej nierozprzestrzeniania. Może się to nie udać. W 1994 r. podpisano memoranda z Ukrainą , Białorusią i Kazachstanem, kiedy kraje te zrezygnowały z arsenału nuklearnego, rzekomo z gwarancjami bezpieczeństwa. Wszyscy wiedzą, do czego to doprowadziło — mówi ekspert. Michaił Strelnikow przypomina, że do 2014 r. rosyjski arsenał jądrowy był utrzymywany przez pracowników Południowego Zakładu Budowy Maszyn w Dnieprze na Ukrainie. — Przez ostatnie dziesięć lat nie wiedzieliśmy, kto i w jaki sposób utrzymywał te pociski i zapasy. Widzimy opłakany stan rosyjskiej infrastruktury. Władze nie mogą sobie z tym poradzić, nie mówiąc już o utrzymaniu rakiet. Kiedy Putin grozi naciśnięciem przycisku nuklearnego po przekroczeniu "czerwonych linii", nikt tak naprawdę nie wie, ile pocisków poleci, a ile wybuchnie w magazynach — mówi. Niezależne republiki postrosyjskie lub części innych państw Nowe państwa postrosyjskie mogą łączyć się ze sobą lub wchodzić w związki federalne i konfederacyjne. Maksym Majorow uważa jednak, że przyłączenie terytoriów Federacji Rosyjskiej do jej obecnych sąsiadów jest mniej prawdopodobnym scenariuszem. W końcu prawo międzynarodowe jest łagodniejsze w przypadku separatyzmu niż aneksji. Rosja jednak jako pierwsza przekroczyła tę czerwoną linię. — Dlatego w pewnych okolicznościach nie można całkowicie wykluczyć powiększenia terytoriów Chin, Japonii, a nawet Ukrainy kosztem Federacji Rosyjskiej — mówi. Przykładowo Japonia może rościć sobie prawa do Wysp Kurylskich i Sachalinu, podczas gdy Pekin ma na oku Ural — jest zainteresowany dodatkowymi obszarami do zasiedlenia i dostępem do Arktyki. Konflikt w Azji tli się od 80 lat. Rosyjscy propagandziści proponują "siłowe rozwiązanie" [WIDEO] Eksperci, z którymi rozmawiała redakcja Zaborony, zgadzają się, że Rosja może stać się polem rywalizacji państw zachodnich, Chin i Turcji o ropę, gaz i inne zasoby naturalne oraz wpływ na kraje Azji Środkowej, które są zależne od wielu dostaw z Rosji. Jarosław Żaliło uważa, że po wojnie na tym terytorium Rosji z pewnością coś się wydarzy i będzie to interesujące dla globalnego kapitału. — Chiny już teraz przejmują rolę lidera w relacjach z Moskwą. Już teraz mówią otwarcie, czego od niej potrzebują. Jeśli Rosja wycofa się z listy dostawców do krajów Azji Środkowej, zastąpią ją — podkreśla ekonomista. — Ekspansja chińskiego kapitału w Rosji trwa już od dłuższego czasu, a teraz tylko przyspiesza. Nie rozpad: Rosja po przegranej wojnie Po II wojnie światowej zarówno agresorzy, jak i zwycięzcy zaangażowali się w Plan Marshalla. Dzięki niemu w Europie zbudowano spójny system, który stał się podstawą pokoju na kontynencie na prawie 80 lat. Oprócz tego istniał plan Morgenthaua dla Niemiec — przewidywał on zniszczenie potencjału gospodarczego kraju, zahamowanie rozwoju jego przemysłu. Jeśli udałoby się to osiągnąć, pociągnęłoby to za sobą negatywne konsekwencje, porównywalne z tymi po zakończeniu I wojny światowej. Wtedy to pokonane Niemcy, przepełnione poczuciem krzywdy, stworzyły reżim nazistowski. Nie trzeba mówić, jak to się skończyło. Liczysz na upadek Putina, a potem rozpad Rosji? Wolne żarty, ten system jeszcze potrwa [OPINIA] — Aby temu zapobiec w Federacji Rosyjskiej, trzeba będzie opracować politykę, która doprowadzi do stworzenia w tym kraju nowej gospodarki, nowego społeczeństwa w ramach globalnego porządku światowego. Mówimy o dziesiątkach milionów ludzi, potencjalnych problemach, potrzebie zapewnienia rozwoju tego terytorium — mówi ekonomista. — Oczywiste jest, że należy tu zbudować pewne programy i strategie, takie jak Plan Marshalla, które ponownie uruchomią rosyjską gospodarkę. Wdrożenie tych programów może być potężnym impulsem dla globalnej gospodarki, tworząc dla niej nową przestrzeń i nową kartę jej rozwoju. Ukraina może odegrać aktywną rolę w tym resecie — dodaje. Nie powinniśmy mieć nadziei na to, że po kapitulacji i rozbrojeniu Rosjanie nagle przejrzą na oczy i przyznają, że się mylili. Wręcz przeciwnie — uraza za upokorzenie "zwycięskiego narodu" zakorzeni się i Rosjanie będą szukać zemsty. Dlatego w przyszłości sojusze wojskowe będą musiały podjąć środki, aby utrzymać Rosjan jak najdalej od pomysłu ataku na sąsiadów. Niezwykle ważne jest również zastąpienie propagandy pracą ideologiczną na rzecz uznania prawdy historycznej: o wojnach w Ukrainie i Gruzji, II wojnie światowej, deportacjach, głodzie i ludobójstwach. Być może wtedy następnym pokoleniom będzie bardziej zależało na pokoju na świecie.