health
Na chorobe Alzheimera choruja cae rodziny. Psychiatra pacjenci traca kontrole nad ciaem i emocjami
21 wrzesnia obchodzimy Swiatowy Dzien Walki z choroba Alzheimera. Chociaz panuje przekonanie ze dotyczy ona przede wszystkim ludzi starszych to choruja takze modsi. Alzheimer to nie tylko utrata pamieci ale takze agresja ucieczki wahania nastroju i nieustanna opieka nad chorym ktorej brzemie najczesciej spoczywa na barkach rodziny. Prof. Dominika Dudek psychiatra szefowa Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Katedry Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellonskiego specjalnie dla Interii ZDROWIE opowiedziaa o tym czym...
: Absolutnie nie. Po pierwsze: istnieje wczesna postać tej choroby. Może ona dotknąć nawet czterdziesto- i pięćdziesięciolatków. Pięknie opowiada o tym film "Motyl Still Alice" z Julianne Moore, która zresztą otrzymała za tę kreację Oscara. Grana przez nią bohaterka, pani profesor psychologii, odkrywa u siebie objawy choroby Alzheimera. Film pokazuje, jak choroba stopniowo się pogłębia a tytułowa Alice heroicznie walczy o to, by jak najdłużej zachować sprawność. - Natomiast prawdą jest, że wczesna (czyli diagnozowana przed 65. rokiem życia pacjenta) postać tej choroby jest stosunkowo rzadka. Zazwyczaj choroba Alzheimera dotyka seniorów, natomiast - i to jest drugi powód, dla którego nie jest "problemem tylko starszych ludzi" - ciężar opieki nad takim pacjentem spoczywa na członkach rodziny. Można powiedzieć, że zazwyczaj na chorobę Alzheimera - podobnie jak na inne choroby otępienne - choruje cała rodzina. I często to bliscy pacjenta trafiają do mojego gabinetu. - Ze stanami depresyjnymi. Ze skrajnym wyczerpaniem, frustracją, z poczuciem żalu wynikającym z konieczności rezygnowania z własnych planów. Są rozdarci pomiędzy poczuciem obowiązku i miłością do bliskiej osoby a potrzebą, by żyć własnym życiem. Mają poczucie winy, że tracą cierpliwość, że zdarza się, że podniosą głos albo wręcz szarpną taką osobą. Że czasem czują do niej wściekłość i obrzydzenie - bo tata, w którego całe życie byli zapatrzeni, - Zgadzam się. Opiekunowie takich osób powinni być zatem objęci sensownym systemem wsparcia. Wizyty pielęgniarki środowiskowej oczywiście są pomocne, ale nie rozwiązują całkowicie problemu. A dotkniętych nim rodzin jest w Polsce bardzo dużo. Zapada na nią co dziesiąty pacjent po 65. roku życia i co trzeci powyżej 85. roku. Przy czym trzeba dodać, że choć choroba Alzheimera jest najczęstszą chorobą otępienną, to nie jedyną. Mamy również inne otępienia, na przykład czołowo-skroniowe czy naczyniowe. To ostatnie, w przeciwieństwie do choroby Alzheimera i otępienia czołowo-skroniowego, nie ma jednak podłoża neurodegeneracyjnego. - Neurodegeneracja, mówiąc najprościej, to uszkodzenie i obumieranie neuronów. Ten proces bardzo często stoi u podłoża chorób otępiennych, czyli takich, w których zaburzone są funkcje poznawcze (głównie te związane z zapamiętywaniem). Jednak istnieją również schorzenia neurodegeneracyjne - jak choroba Parkinsona - które objawiają się głównie dysfunkcjami ruchowymi. - Na neuronach mózgowych w patologiczny sposób odkładają się złogi białkowe, które stopniowo uszkadzają tkankę nerwową. Proces ten najsilniej dotyka hipokampa - a więc części mózgu odpowiedzialnej za orientację przestrzenną i zapamiętywanie - choć w późniejszych stadiach choroby rozszerza się na pozostałe obszary mózgu. . Widzimy też upośledzenia w zakresie neuroprzekaźnictwa - spada przede wszystkim poziom acetylocholiny, substancji, która pomaga w koncentracji, zapamiętywaniu i przetwarzaniu informacji. Mówię teraz o czysto neurobiologicznych aspektach choroby, ale wiesz przecież, że nie jestem zwolenniczką sprowadzania wszystkiego do procesów w mózgu. Tak naprawdę na choroby otępienne - i w ogóle na proces starzenia się mózgu - powinniśmy patrzeć jako na wynik złożonej interakcji między czynnikami neurologicznymi, genetycznymi, naczyniowymi, ale też środowiskowymi. - Oczywiście nie jesteśmy w stanie całkowicie się przed nim zabezpieczyć. Wiemy jednak, że na procesy neurodegeneracyjne w mózgu ma wpływ stres oksydacyjny, któremu do pewnego stopnia możemy zapobiegać dzięki stosowaniu diety bogatej w warzywa, jagody, ryby, orzechy i zieloną herbatę. To brzmi jak banał: wysypiajmy się, zdrowo się odżywiajmy, starajmy się unikać stresu, zadbajmy o aktywność fizyczną. Wiem, że powtarzają to wszyscy, w kontekście każdej możliwej choroby i dolegliwości, więc pewnie nie zwracamy na te apele już większej uwagi. Ale to naprawdę klucz do życia w zdrowiu psychicznym, fizycznym, w sprawności fizycznej i intelektualnej. - W kontekście chorób otępiennych bardzo ważne jest też, aby dbać o aktywność umysłową. Czasem po przejściu na emeryturę zaczyna nam brakować intelektualnych i społecznych wyzwań, nasz mózg się "rozleniwia", coraz mniej mu się chce. Zadbajmy o to, żeby stale go pobudzać - inspirującą lekturą, rozmowami z przyjaciółmi, wyjściami do teatru. Możemy rozwiązywać krzyżówki, łamigłówki, sudoku. Co tylko lubimy, ale pamiętając, że - tak . - Nie mamy leku, który byłby w stanie zatrzymać, ani tym bardziej cofnąć ich rozwój. Dysponujemy tylko środkami, które mogą podnosić jakość życia pacjentów i znacznie spowalniać proces chorobowy. - Tak, one do pewnego stopnia hamują procesy otępienne, ale nie działają w przypadku wszystkich chorób z tej grupy. W chorobie Alzheimera wykazują pewną skuteczność, natomiast w przypadku otępienia czołowo-skroniowego już nie. Czasem włączamy też farmakoterapię, która hamuje objawy współwystępujące. Potrzebne bywają na przykład leki przeciwdepresyjne, uspokajające lub przeciwpsychotyczne. Bo o ile w przypadku wczesnych etapów choroby objawy dotykają przede wszystkim funkcji poznawczych: Chory może majaczyć, może mieć omamy. Szczególnie wieczorem, bo . Brzmi romantycznie, ale z romantyzmem ma to niewiele wspólnego: po prostu pod wieczór (często właśnie tuż po zachodzie słońca i jeszcze zanim całkowicie zapadnie zmrok) pacjentom często się pogarsza. - Szczególnie w późniejszych etapach, gdy coraz bardziej potrzebujemy opieki i pielęgnacji ze strony innych. Pacjent w pewnym momencie nie jest w stanie już samodzielnie się ubrać, umyć, przyrządzić sobie posiłku. Co więcej, czasem gryzie i żuje niejadalne przedmioty. Mówię teraz o etapie, który występuje zazwyczaj dobre kilka - jeśli nie kilkanaście - lat po diagnozie. To choroba postępująca, ale to nie dzieje się z dnia na dzień ani z tygodnia na tydzień. Tak jak wspomniałam: zaczyna się dość subtelnie, od mylenia dat, gubienia drogi, zapominania słów, problemów z przypomnieniem sobie, co robiłem kilka godzin wcześniej. - Zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa, zrozumienie, szacunek. Najdłużej jak to tylko możliwe rozmawiać z taką osobą, być jej ciekawym, cierpliwym. Osoby z otępieniem mają problem z przypominaniem sobie tego, co działo się kilka godzin wcześniej, ale zazwyczaj ze szczegółami pamiętają wydarzenia z przeszłości i chętnie o nich opowiadają. Słuchajmy ich wspomnień - nie tylko dla nich, ale też dla siebie. Warto też upewnić się, że chory jest "zaopiekowany" również jeśli chodzi o inne choroby czy dysfunkcje. Upewniać się, że nie pogorszył mu się słuch, wzrok, że go nie boli. Ponieważ pacjenci mają problem z orientacją w terenie, możemy umieścić w domu rodzaj drogowskazów - aby w ten sposób podpowiedzieć mamie czy babci, gdzie jest kuchnia, gdzie łazienka a gdzie sypialnia. Dobrym pomysłem jest też powieszenie zegarów i kalendarzy, tak, aby osoba dotknięta chorobą mogła łatwo stwierdzić, który jest rok, miesiąc, godzina. - A przede wszystkim: bądźmy dla nich i z nimi. I mam na myśli samotność wynikającą zarówno z tego, że fizycznie nie ma przy nas ludzi - bo już nie pracujemy, zmniejszamy aktywności społeczne, przyjaciele umierają lub nie mogą wychodzić już z domów, ale też z tego, że nawet wśród ludzi czujemy się niezrozumiani, niewysłuchani, lekceważeni. Wykluczając babcię czy dziadka z rozmowy, możemy mieć wrażenie, że oni i tak tego nie rozumieją, ale naprawdę możemy być w błędzie. - Starość to bezustanne przeżywanie strat: biologicznych i społecznych. Nawet jeśli nie cierpimy na żadną bardzo dramatyczną chorobę, to zazwyczaj niedomaga nam już wzrok, słuch, tracimy sprawność fizyczną, bolą nas stawy, pojawiają się - szczególnie u kobiet - problemy z nietrzymaniem moczu. . Już nie pracujemy, czujemy się coraz mniej potrzebni. Zaburzenia depresyjne są dwukrotnie częstsze wśród seniorów niż ludzi młodszych. To wszystko składa się na dość ponury obraz starości i patrząc z tej perspektywy, to powiedzenie jest uzasadnione. Ale można też na starość spojrzeć inaczej. - Jako na dobry czas, w którym już niewiele musimy, a wciąż możemy bardzo dużo. Zofia Nałkowska pisała, że starość to przedłużenie młodości i jak obserwuję swoich osiemdziesięcioletnich znajomych - którzy są aktywni, ciekawi świata, z poczuciem humoru - to widzę, że w tym stwierdzeniu jest sporo racji. Na dobrą starość w dużej mierze można sobie zapracować. Jeśli całe życie jesteśmy aktywni fizycznie, społecznie i intelektualnie, dbamy o pasje i przyjaźnie, myślimy o diecie i formie, to starość może być całkiem przyjemna.
PREV NEWSSztuczna inteligencja wesprze lekarzy. Wykryje zawa 10 lat szybciej
NEXT NEWSTe osoby moga pojsc do lekarza bez kolejki. Zobacz kto ma pierwszenstwo w przychodniach poradniach i szpitalach 21.09.2024
Sztuczna inteligencja wesprze lekarzy. Wykryje zawa 10 lat szybciej
O wykorzystaniu sztucznej inteligencji w nauce mowi sie coraz wiecej a jeszcze wiecej obszarow jest w trakcie badan. Nie inaczej jest z medycyna jak chociazby Neuralink - firma ktora wszczepia implanty osobom z niedowadem czterokonczynowym by mogy komunikowac sie za pomoca komputera. W Wielkiej Brytanii doszo do innego odkrycia. Okazuje sie ze sztuczna inteligencja moze pomoc wykryc zawa serca nawet dziesiec lat szybciej a za kilka miesiecy opracowana metoda ma zostac waczona do codziennej praktyki lekarskiej.
Na chorobe Alzheimera choruja cae rodziny. "Traca kontrole nad ciaem i emocjami"
21 wrzesnia obchodzimy Swiatowy Dzien Walki z choroba Alzheimera. Chociaz panuje przekonanie ze dotyczy ona przede wszystkim ludzi starszych to choruja takze modsi. Alzheimer to nie tylko utrata pamieci ale takze agresja ucieczki wahania nastroju i nieustanna opieka nad chorym ktorej brzemie najczesciej spoczywa na barkach rodziny. Prof. Dominika Dudek psychiatra szefowa Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Katedry Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellonskiego specjalnie dla Interii ZDROWIE opowiedziaa o tym czym...
Wzmocni brzuch ale tez plecy i ramiona. Najlepszy zestaw cwiczen z AB rollerem
Podejmowanie aktywnosci fizycznej w domu niesie ze soba wiele wyzwan. Chociaz poczatki...
Wieczorem rosnie hormon godu a zwalnia metabolizm. Tak unikniesz podjadania
Wszyscy znamy to uczucie. Kolacja zjedzona powoli sie wyciszamy i kadziemy do ozka az tu nagle pojawia sie mysl cos by sie zjado. Moze mae ciasteczko Moze kawaek czekolady Cokolwiek co szybko zaspokoi ochote na cos sodkiego lub tustego. Mimo iz doskonale wiemy ze nie powinnismy siegac po przekaski tuz przed snem pokusa jest silna. Dlaczego tak sie dzieje i jak z tym walczyc
"Amatorzy cudzego mienia" w akcji. Policja informuje o kolejnych przypadkach szabrownictwa
Nadal odnotowujemy "amatorow cudzego mienia". Dosza kolejna osoba zgoszenie w Kodzku poinformowa podczas posiedzenia sztabu kryzysowego we Wrocawiu przedstawiciel Komedy Gownej Policji.
Te osoby moga pojsc do lekarza bez kolejki. Zobacz kto ma pierwszenstwo w przychodniach poradniach i szpitalach 21.09.2024
Oto osoby ktre nie musza czekac na wizyte u lekarza. Kolejki do lekarzy specjalistw przyjmujacych w ramach NFZ sa coraz duzsze. Zastanawiasz sie kto moze skorzystac ze swiadczen opieki zdrowotnej po za kolejnoscia Sprawdz kto ma pierwszenstwo w przychodniach poradniach specjalistycznych szpitalach i aptekach. Lista osb uprawnionych do tego przywileju jest naprawde duga. Sprawdz
By PW