TK nowelizacja o ubezpieczeniach eksportowych z lipca 2023 r. jest niezgodna z konstytucja

Wniosek w sprawie noweli do TK, w trybie kontroli następczej, skierował w październiku ubiegłego roku prezydent Andrzej Duda. Skierowana do TK nowelizacja ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych rozszerzyła katalog ubezpieczeń, które oferuje Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych. Więcej podmiotów zostało też uprawnionych do korzystania z ubezpieczeń gwarantowanych. Prezydent zgłosił wątpliwości dotyczące - zawartych w noweli - przepisów Prawa farmaceutycznego. Zgodnie z nimi aptekę może prowadzić tylko farmaceuta lub farmaceuci, a jeden podmiot może mieć najwyżej cztery apteki. Przepisy zaostrzyły kary finansowe za złamanie tych zasad – to od 50 tys. do 5 mln zł. Nowela dała też wojewódzkiemu inspektorowi farmaceutycznemu prawo cofnięcia zezwolenia na prowadzenie ogólnodostępnej apteki podmiotowi, nad którym nastąpiło przejęcie kontroli wbrew zakazowi. Wątpliwości prezydenta wzbudziły prace rządowe i legislacyjne, m.in. to, że projekt nowelizacji opracowany został w Ministerstwie Rozwoju i Technologii i "na żadnym etapie prac rządowych nie zawierał regulacji prawnych, które w jakimkolwiek stopniu związane byłyby z materią regulowaną nowelizacją Prawa farmaceutycznego dokonaną w następstwie wniesienia poprawki do projektu ustawy podczas pierwszego czytania". Nie był w związku z tym przedmiotem konsultacji społecznych w tym zakresie. Prezydent zauważył również, że poprawki zgłoszone do projektu nowelizacji wykraczały poza zakres przedmiotowy poprawek, które mogą być wnoszone w czasie postępowania ustawodawczego w Sejmie. Chodzi o to, że zmiany w ustawie Prawo farmaceutyczne i związany z nimi przepis przejściowy nie były objęty treścią projektu ustawy. Nie były też związane z zakresem regulacji wskazanym przez projektodawcę w uzasadnieniu projektu ustawy i Ocenie Skutków Regulacji. "Trybunał skoncentrował się przy rozpatrywaniu sprawy nad samym prawem do wnoszenia poprawek do projektu ustawy" - powiedział uzasadniając wyrok sędzia TK Bartłomiej Sochański. "Kluczowe znaczenie z perspektywy niniejszej sprawy ma określenie dopuszczalnego zakresu przedmiotowego poprawki. Dokonując wykładni językowej poprawki, które polegają na uzupełnieniu tekstu ustawy o nowe elementy z samej swojej istoty powinny pozostawać w związku ze złożonym w Sejmie przez wnioskodawcę projektem" - dodał. Orzeczenie zapadło jednogłośnie. Sprawa była rozpatrywana w składzie pięciu sędziów TK. Poza sędzią Sochańskim byli to przewodniczący składu Zbigniew Jędrzejewski, Krystyna Pawłowicz, Stanisław Piotrowicz i Justyn Piskorski. TK jednocześnie umorzył postępowanie dotyczące zarzutów materialnych prezydenta, które dotyczyły samych przepisów prawa farmaceutycznego. W ocenie prezydenta przepisy dotyczące przejęcia kontroli nad aptekami ogólnodostępnymi, mogły naruszać zasady zaufania do państwa i prawa, ochrony interesów w toku oraz odpowiedniej vacatio legis. Wątpliwości te dotyczyły - jak czytamy w prezydenckim wniosku do TK - wprowadzenia nowych ograniczeń w sposób nagły i bez odpowiednich konsultacji, co może powodować negatywne konsekwencje dla przedsiębiorców, którzy podjęli długoterminowe inwestycje przed wejściem w życie nowych przepisów. Prezydenta Andrzeja Dudę na rozprawie reprezentował jego doradca prof. Dariusz Dudek z Instytutu Nauk Prawnych KUL. Głos w sprawie zabierał także radca prawny Naczelnej Izby Aptekarskiej Krzysztof Buda. Nieobecni byli przedstawiciele Prokuratora Generalnego i Sejmu.