Masz nadgodziny Sprawdz kiedy przysuguje wynagrodzenie a kiedy dzien wolny

Głównym powodem brania nadgodzin jest chęć dodatkowego zarobku. Tak deklaruje 47 proc. ankietowanych w raporcie firmy HR Sd Worx "Navigator Series", opublikowany w czerwcu 2024 r. Pozostałe wskazania to m.in. duża presja związana z wykonywaną pracą, konieczność radzenia sobie z nieoczekiwanymi problemami pojawiającymi się w związku z realizacją zadań, braki kadrowe oraz obowiązek dotrzymania napiętych terminów. Dlaczego w Polsce jest dużo nadgodzin? Pytana o stosunek Polaków do pracy po godzinach Martyna Dziedzic, radca prawny z Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy, mówi, że Dlatego też zatrudnieni (a taką rekompensatę w określonych przypadkach zakłada prawo). Także zatrudnionym. — , zamiast zaoferować dni wolne, . Trzeba mieć też na względzie, że dla firm rekrutowanie każdego nowego pracownika to koszty związane z przeszkoleniem. Ponadto, do nowych pracowników nie ma się takiego zaufania w porównaniu do wcześniej zatrudnionych. Zatem nadgodziny są opłacalne także dla pracodawców, szczególnie gdy występują nieprzewidziane sytuacje w pracy i trzeba szybko uzupełnić braki kadrowe — dodaje rozmówczyni. Dlatego warto wiedzieć, czym są nadgodziny, i jak je rozliczać. Czym są nadgodziny? Praca w godzinach nadliczbowych jest definiowana jako W Kodeksie Pracy przepisy dotyczące nadgodzin pozostają bez zmian od wielu lat i, jak mówi mecenas Martyna Dziedzic, sposób ich zlecania pracownikom raczej nie budzi wątpliwości. Czym się one różnią? Jeżeli przykładowo — pracownik zostanie poproszony o zostanie w pracy o dwie godziny dłużej w związku z koniecznością naprawy awarii, to w tym dniu przepracuje 10, zamiast standardowych ośmiu godzin — będą to Z kolei, jeżeli przykładowo — pracownik w piątek zostanie poproszony o to, żeby stawił się do pracy w sobotę (która normalnie jest jego dniem wolnym od pracy), z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie na usługi pracodawcy — Nadgodziny a system czasu pracy To, które z godzin pracy mogą być traktowane jako nadgodziny, warunkuje także system czasu pracy, w którym działa dany pracownik. Jeżeli osoba jest zatrudniona i pełnym wymiarze czasu pracy, tj. pracuje ośmiu godzin dziennie, to wtedy Z kolei, . W takim przypadku dopiero każda godzina ponad zaplanowany wcześniej czas pracy danego dnia będzie uznawana za godzinę nadliczbową. Kiedy można zlecić nadgodziny? Zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy (Kp), praca w nadgodzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie: — w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo , albo w razie: — pracodawcy. O ile ten pierwszy przypadek jest dosyć jasny, to przy drugim rodzą się pytania, czym są "szczególne potrzeby pracodawcy", które nie zostały zdefiniowane w przepisach. — Należy rozumieć je jako powstanie wyjątkowej, nieprzewidzianej w trakcie planowania pracy sytuacji. To pracodawca ocenia, czy taka sytuacja wystąpiła i zleca pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych — wyjaśnia radca prawny Martyna Dziedzic. — Z kolei to, że ta przesłanka nie jest dookreślona, powoduje, że organy kontrolne nie są w stanie dokładnie zweryfikować zasadności zlecania tego typu prac. Z reguły skupiają się wyłącznie na zbadaniu, czy nadprogramowe godziny zostały dobrze rozliczone, nie wnikając, jaki był powód zlecenia dodatkowej pracy. Z jakim wyprzedzeniem pracodawca musi zapowiedzieć nadgodziny? Mecenas zaznacza, że pracodawca nie może w harmonogramie/grafiku (np. ustalanym do przodu na kolejny miesiąc) planować zatrudnionym pracy w godzinach nadliczbowych. — — tłumaczy specjalistka od prawa pracy. — Gdyby pracodawca planował pracę w godzinach nadliczbowych już w harmonogramach, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i może zostać ukarany mandatem. Zatem kiedy najpóźniej można zawiadomić pracownika o tym, że musi zostać w pracy po godzinach? — Może być to nawet powiedziane z dnia na dzień. która miała być dla niej dniem wolnym — tłumaczy rozmówczyni. Czy można odmówić pracodawcy? Jacy pracownicy nie mogą wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych? Czy można nie zgodzić się na wykonywanie pracy w nadgodzinach? Jak mówi mecenas Martyna Dziedzic, przepisy precyzują, że — , ale nie każdy. — dodaje mec. Dziedzic. W przypadku pracowników opiekujących się dzieckiem do lat ośmiu pracodawca może uzyskać od nich wcześniejszą zgodę na świadczenie pracy po godzinach. Z kolei jeżeli są zatrudnione przy pilnowaniu albo jeżeli lekarz, na wniosek tych osób, wyraził zgodę na tego typu pracę. Pozostali pracownicy, nienależący do żadnej z powyższych grup, którzy otrzymują polecenie stawienia się do pracy po godzinach, są zobowiązani to zrobić. — Niemniej jednak pracodawca, któremu pracownik odmówił, powinien wziąć pod uwagę indywidualną sytuacją pracownika. Może dojść przykładowo do sytuacji, że pracownik wcześniej informował, że konkretnego dnia nie może przyjść do pracy, bo od dłuższego czasu ma zaplanowany weekendowy wyjazd i pokrył jego koszty albo jako samotny rodzic musi się tego dnia opiekować dzieckiem. Pracodawca musi być świadomy, że jeżeli po wyrażeniu odmowy przez pracownika z takich powodów, zwolni go ze względu na brak realizacji polecenia, może być to później ocenione przez sąd pracy jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Oczywiście wiemy, że pracownicy czasem wprowadzają pracodawcę w błąd i notorycznie odmawiają przyjęcia nadgodzin. Wiadomo, że w takim wypadku pracodawca może utracić zaufanie do zatrudnionego i nie chcieć z nim pracować. Wtedy rozwiązanie umowy będzie zasadne — tłumaczy rozmówczyni Business Insider. Ile wynoszą limity nadgodzin? Kodeks Pracy wprowadza limit — maksymalną liczbę godzin nadliczbowych, które pracownik może zrealizować ze względu na "szczególne potrzeby pracodawcy." Wynosi on w regulaminie, układzie zbiorowym pracy lub umowie o pracę ma prawo w roku kalendarzowym. Liczba ta wynika z przemnożenia 52 tygodni w roku przez osiem godzin pracy dziennie. — Wyraża pogląd, że wobec pracownika, któremu przysługuje 20 dni urlopu rocznie, limit nadgodzin wynosi 384 godziny, a wobec pracownika, który ma urlop na poziomie 26 dni — 376 godzin. Należy pamiętać, że Pracodawca nie może zwiększyć go więc z dnia na dzień. Radca prawny Martyna Dziedzic mówi także o tym, że p — Jeżeli zatem zleca on osobie pracującej zazwyczaj między godz. 8:00 a 16:00, pozostanie w pracy w poniedziałek do godz. 22:00, to pracownik między godz. 22:00 w poniedziałek a godz. 8:00 we wtorek kolejnego dnia nie będzie miał pełnego, 11-godzinnego odpoczynku dobowego. Powinien więc kolejnego dnia rozpocząć pracę najwcześniej o godz. 9:00 — precyzuje. Czy za nadgodziny przysługuje dodatkowa zapłata, czy czas wolny? W kwestii rozliczania nadgodzin przepisy są skomplikowane i każdą sytuację traktują odmiennie. Polskie prawo rozróżnia trzy tego typu sytuacje. Sytuacja 1. Zatem Co istotne, odbiór dnia wolnego za pracę po godzinach jest uzależniony od pracodawcy. i jest z tego rozliczany przez Państwową Inspekcją Pracy. Sytuacja 2. Za pracę w niedzielę osoba jest uprawniona do odebrania dnia wolnego, który powinien przypadać sześć dni przed albo sześć dni po takiej niedzielnej pracy. Za pracę w święto pracownik jest uprawniony do odbioru dnia wolnego w ciągu całego trwającego okresu rozliczeniowego. Gdy nie jest możliwe udzielenie pracownikowi wolnego w terminie sześciu dni kalendarzowych, to wolne należy udzielić do końca okresu rozliczeniowego. Gdy i to jest niemożliwe, to dopiero wówczas zatrudnionemu należy się wynagrodzenie wraz z dodatkiem 100 proc. Sytuacja 3. — w dniu wolnym udzielanym pracownikowi za pracę w niedzielę lub święto, albo — kiedy pracownik wykonuje pracę ponad zaplanowane godziny pracy danego dnia (tzw. nadgodziny dobowe). W tym wypadku Wysokość dodatku jest jednak uzależniona od dnia pracy. W przypadku nadgodzin dobowych pracodawca obok pensji wypłaca 50 proc. dodatku. Natomiast w pozostałych przypadkach (nadgodziny średniotygodniowe np. praca w święta i niedziele, które nie są dniami pracy pracownika, w nocy, w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy) pracodawca płaci 100-procentowy dodatek. W przypadku tej grupy jest także możliwość otrzymania dni wolnych zamiast wynagrodzenia i dodatku. Dzieje się tak tylko na złożony odpowiednio wcześniej wniosek pracownika lub pracodawcy. Jeżeli z inicjatywą wychodzi pracownik, to za jedną przepracowaną godzinę w godzinach nadliczbowych przysługuje mu jedna godzina wolna od pracy. Jeżeli z inicjatywą wychodzi pracodawca — za jedną przepracowaną godzinę nadliczbową pracownikowi przysługuje półtorej godziny wolnego.