Dwugos instytucji przed TSUE. Polski rzad ma problem w sprawie WIBOR-u

Wiosną Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą . Pierwsze dwa pytania dotyczą tego, . W przypadku pierwszego pytania chodzi o art. 1 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG, w drugim o art. 4 ust. 2 tej dyrektywy. W trzecim pytaniu sędzia dopytuje o potencjalne naruszenie obowiązków informacyjnych przez bank (m.in. o narażenie konsumenta na ryzyko zmiennej stopy procentowej czy niewskazanie, jak ustala się wskaźnik referencyjny), sugeruje też jego nietransparentność. W czwartym zastanawia się, czy w razie uznania postanowień umownych za nieuczciwe można umowa może funkcjonować po usunięciu wskaźnika WIBOR (zostałaby sama marża), czy miałoby to prowadzić do unieważnienia. Duże znaczenie stanowiska Polski, ale jest rozbieżność Stanowisko polskiego rządu jest o tyle istotne, że może wpłynąć na orzeczenie TSUE, które z kolei może duże mieć duże znaczenie dla rozstrzygnięcia legalności umów o zmiennym oprocentowaniu opartym na stawce WIBOR. W przypadku hipotek . Z naszych informacji wynika, że w najbliższych dniach upływa termin, do którego KPRM musi przedstawić stanowisko Polski. Wcześniej, jak zwykle w przypadku spraw rozstrzyganych przez TSUE, Kancelaria poprosił główne polskie instytucje i urzędy o przesłanie opinii. W przeszłości stanowiska państwowych instytucji w przypadku spraw frankowych były jednoznacznie korzystne dla kredytobiorców. Wyjątek stanowił m.in. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, który prezentował wyważoną opinię, ale i tak KPRM za czasów wpływów Zbigniewa Ziobry czy Łukasza Piebiaka brała pod uwagę głównie optykę Ministerstwa Sprawiedliwości, które sprzyjało frankowiczom. Choć i teraz opinie urzędów nie są jak monolit i wydawałoby się, że KPRM powinno być nieco łatwiej w wypracowaniu spójnego stanowiska, to pojawiają się problemy. " " — odpowiedziało Ministerstwo Sprawiedliwości na nasze pytanie w tej sprawie. KPRM do momentu publikacji tego tekstu nie udzieliła nam komentarza. Według naszych nieoficjalnych informacji MS oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów . MS i UOKiK miały zasugerować, że art. 1 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG pozwala na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR. Pozostałe instytucje na cztery pytania prejudycjalne sugerowały odpowiedź "nie". UOKiK potwierdził nam tylko, że uczestniczy w pracach skupiających różne instytucje i resorty dotyczące kwestii stawek WIBOR. "Przygotowywane jest stanowisko rządowe" — napisali przedstawiciele biura prasowego UOKiK-u, nie odnosząc się do proponowanej przez Urząd treści odpowiedzi na pytania prejudycjalne. KSF wspiera wskaźnik WIBOR Z naszych informacji wynika, że instytucje państwowe, które wchodzą w skład Komitetu Stabilności Finansowej (KSF), broniły w swoich stanowiskach dla KPRM stawek WIBOR i umów opartych na tym wskaźniku. Chodzi o Ministerstwo Finansów, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego i Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Nie wiemy bowiem, czy Narodowy Bank Polski sporządził dla KPRM swoją opinię (biuro prasowe NBP nie odpowiedziało na pytanie). Obrona stawek WIBOR przez instytucje tworzące KSF byłaby spójna z licznymi komunikatami tego organu, bo do tej pory zawsze brał w obronę te wskaźniki referencyjne. Pod koniec września "Komitet podtrzymuje swoją ocenę, wyrażoną w komunikacie z grudnia 2022 r. i marca 2023 r., w kwestii na podstawie przepisów Dyrektywy 93/13" — wprost podano w komunikacie KSF. Dodano wtedy, że kwestionowania możliwości stosowania WIBOR-u. W szczególności w zakresie przygotowania stanowiska w powyższej sprawie do TSUE. UKNF i BFG mówią jednym głosem Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się, że UKNF przedstawiła opinię do KPRM podobną do tej z lipca 2023 r. w szczególności w kontekście zastosowania tego wskaźnika w umowach o kredyt hipoteczny w walucie polskiej. Urząd przedstawiał argumenty, wskazując, m.in. że stosowana metoda opracowywania WIBOR-u spełnia wymagania wskazane w unijnym rozporządzeniu BMR, a podmiot opracowujący ten wskaźnik, czyli GPW Benchmark, ma odpowiednie zezwolenia. "Z punktu widzenia prawa nie jest zatem możliwe podważenie tej metody przed sądem w postępowaniu cywilnym, gdyż decyzja KNF wiąże sąd w tym postępowaniu" — wskazano w argumentacji UKNF. Dodano, że nie było żadnych poszlak mogących sugerować manipulację WIBOR-em oraz że unijny organ ESMA weryfikuje ten wskaźnik. BFG odpowiedział nam, że . To oznacza, że odpowiedź Funduszu na pierwsze dwa pytania postawione TSUE brzmi "nie" i jest to ocena korzystna dla banków, niekorzystna zaś dla kancelarii prawnych i kredytobiorców. "Nasze stanowisko jest spójne ze stanowiskiem KSF. Wobec powyższego pozostałe pytania zadane przez Sąd Okręgowy w Częstochowie są bezprzedmiotowe. Takie stanowisko Fundusz przekazał do KPRM wraz z uzasadnieniem" — przekazało nam biuro prasowe BFG. Zaznaczono, że opinia została przekazana w celu opracowania stanowiska RP, więc na obecnym etapie BFG nie jest uprawniony do bardziej szczegółowego prezentowania uzasadnienia BFG podkreślił, że zakwestionowanie możliwości stosowania wskaźnika referencyjnego WIBOR podważałoby fundamenty funkcjonowania całego polskiego systemu finansowego. Dodaje, że kwestia wskaźników typu —IBOR jest niezwykle istotna, nie tylko z punktu widzenia stabilności finansowej w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej. Co o stawce WIBOR sądzi Ministerstwo Finansów? Niedawno wiceminister Jurand Drop zabrał głos w tej sprawie. — Dywagowanie o podważaniu WIBOR-u jest ryzykowne. To tak jakby płaskoziemcy zapytali co będzie, gdybyśmy dotarli do krańca Ziemi. Sęk w tym, że Ziemia nie jest płaska – mówił wiceminister na spotkaniu zorganizowanym przez Związek Banków Polskich. Dodał, że WIBOR posiada zdolność do tego, do czego wskaźnik referencyjny jest powołany: oceny sytuacji na rynku finansowym, realiów gospodarczych, ryzyka rynkowego. Podkreślał, że stawka ta jest mocno zakorzeniona w prawie, także tym europejskim. Dodał, że na stawce WIBOR oparta jest cała polska gospodarka i bez niej nie poradzilibyśmy sobie. Jego zdaniem wyrok TSUE będzie uspokajający i prowadzący do ustabilizowania sytuacji, odrzucenia dywagacji oraz ograniczenia "naciągania ludzi na obietnice". Porównał dezinformację wokół WIBOR-u do fake newsów w internecie. Jego zdaniem zarówno przy tworzeniu kłamstw internetowych, jak i przy rozpowszechnianiu dezinformacji na temat WIBOR-u – "ktoś ma w tym interes".