Dostep do gotowki czeka kumulacja dwoch fal. Pomoc moze interwencja

Mocne ograniczenie sieci placówek bankowych, a na dokładkęspadek liczby bankomatów - tak może wyglądać kumulacja czynników, którejskutkiem będzie w Polsce utrudniony dostęp do gotówki. Zanim do tego dojdzie,warto spojrzeć na rozwiązania, które weszły właśnie w życie w WielkiejBrytanii. fot. Krzysztof Jarczewski / / FORUM W codziennych płatnościach coraz częściej używamy pieniądzabezgotówkowego, a coraz rzadziej banknotów i bilonu. Ten trend obserwowany jestniemal wszędzie, niezależnie od wyjściowej popularności elektronicznychpłatności, poziomu rozwoju gospodarczego czy położenia geograficznego. Zmianazwyczajów płatniczych to także jeden z czynników, który sprawia, że kurczą się siecifizycznych placówek banków, a z czasem pod znakiem zapytania staje także sensutrzymywania tysięcy bankomatów. „Na koniec marca 2024 roku na rynku działało 20 869bankomatów. To spadek aż o 1 200 urządzeń w porównaniu do grudnia 2023 r.” – wskazywałostatnio WojciechBoczoń na łamach Bankier.pl . Za „rzeź automatów” odpowiada wiele czynników,także spadająca rentowność bankomatowego biznesu. Jednocześnie ubywa także placówekbankowych, które w większości nadal oferują usługę wypłaty gotówki. Reklama Zobacz także Polecamy: do 600 zł premii i brak opłat za aktywne korzystanie z konta osobistego w Santander Banku Polska. Sprawdź >> Problemy dopiero na horyzoncie Nałożenie się na siebie tych dwóch zjawisk grozi kumulacjąproblemów w dostępie do pieniądza gotówkowego. Na razie wyniki badańpublikowanych przez Narodowy Bank Polski nie są niepokojące. W 2023 r. średnioco trzeci z respondentów doświadczył problemów podczas wypłaty gotówki . Najczęstszeprzyczyny miały jednak charakter czysto techniczny. Połowa przypadków to efektnieczynnego bankomatu (53 proc. wskazań), nieco mniej – długiej kolejki dourządzenia (42 proc.). Na dalszych miejscach pojawiają się jednak sygnały ostrzegawcze.„Wśród innych przyczyn wskazywano likwidację bankomatu (21,0%) , limitmaksymalnej wypłaty gotówki ustalony przez operatora (15,3%), brakwystarczającej ilości gotówki w kasie podczas wypłaty cash back (14,8%), atakże likwidację placówki bankowej lub przekształcenie jej w oddziałbezgotówkowy (11,4%) ” – czytamy w opublikowanym we wrześniu raporcie bankucentralnego. NBP Narodowy Bank Polski zwraca uwagę, że rola gotówki ulegazmianie wraz ze wzmocnieniem się obrotu bezgotówkowego. Te uniwersalne w dużejmierze trendy, obserwowane zarówno w mocno bezgotówkowej Szwecji, jak i krajachtakich jak Polska, to: Istnienie pewnego bazowego poziomu wykorzystaniagotówki w transakcjach, nawet gdy powszechnie dostępne są wygodne i tanieinstrumenty rozliczeń bezgotówkowych. W części za efekt ten odpowiada mniej lubbardziej liczna populacja polegających na pieniądzu gotówkowym jako jedynejformie rozliczeń oraz wykluczonych z różnych przyczyn z dostępu do systemu bankowego. Przesunięcie akcentów w rolach pełnionych przezpieniądz gotówkowy – mniej ważna staje się funkcja środka płatniczego, rośnieznaczenie motywu bezpiecznego przechowywania wartości, przezornościowego. W Polsceilustracją trendu były chociażby „wystrzały” popytu na fizyczny pieniądz wtrakcie pandemii i wkrótce po inwazji Rosji na Ukrainę. Utrzymanie łatwego dostępu do gotówki to zatem zadanie,które w coraz mniejszym stopniu służy usprawnieniu obiegu pieniądza, a corazbardziej ma na celu zadbanie o interesy wrażliwych ekonomicznie grup i bezpieczeństwosystemu w razie nieprzewidzianych zdarzeń. W Wielkiej Brytanii dostępu do gotówki pilnuje nadzór 18 września w życie w Wielkiej Brytanii weszły w życie zasady,które mają zapobiec powstawaniu „dziur” w dostępie do gotówki. Główne założeniamechanizmu są proste: Wyznaczono grupę 14 banków i towarzystw budowlanych,które obciążono nowymi obowiązkami związanymi z utrzymaniem dostępu do gotówki.Rola koordynatora przypadła firmie Link, operatorowi wspólnej sieci bankomatów. Zobowiązane instytucje muszą dokonywać przeglądudostępu do gotówki w lokalnej społeczności, ilekroć dokonują zmian w zasadachświadczenia usług (np. zmieniają godziny pracy, likwidują placówkę lubbankomat) lub gdy złożone zostanie żądanie dokonania przeglądu przezmieszkańców, lub lokalny biznes. Zobowiązane instytucje muszą utrzymaćświadczenie usług związanych z dostępem do gotówki, dopóki zidentyfikowana ewentualnaluka nie zostanie pokryta w inny sposób . Przykładowo, nie będzie możliwezamknięcie placówki, do momentu, gdy w danej lokalnej społeczności nie zostanieuruchomiony bankinghub (o idei łączonych placówek bankowych pisaliśmy niedawno ). Przeglądy dostępu do gotówki (access to cash review) powinnyuwzględniać czynniki takie jak demograficzny skład lokalnej społeczności,dostępność transportowa, alternatywne mechanizmy zaopatrzenia w gotówkę (siećpocztowa, sklepy z usługą cashback). Financial Conduct Authority (FCA, brytyjski organ nadzorufinansowego) już w pierwszych dniach obowiązywania nowych zasad pochwaliłsię efektami kilku dokonanych przeglądów . Zidentyfikowano kilka społeczności,w których pojawiła się konieczność uruchomienia dodatkowych usług, a zarazemwstrzymane zostały likwidacje placówek bankowych. Brytyjski mechanizm ochrony użytkowników gotówki to tylkojeden, najświeższy przykład odgórnych ingerencji w dziedzinie dostępu dopieniądza. Podobne rozwiązania funkcjonują w wielu krajach, na różnych zasadach.Na Węgrzech zainterweniował tamtejszy bank centralny, wydając dekretnarzucający bankom minimalną liczbę utrzymywanych bankomatów i ich lokalizacje .Niewykluczone, że podobne środki staną się konieczne za kilka lat w Polsce. Narazie obserwujemy pierwsze sygnały ostrzegawcze. Źródło: