Zielone drogowskazy

Polska musi odejść od węgla, potrzebuje jednak ambitnej strategii i unijnego wsparcia – podkreślają rozmówcy PB. Teraz jest na to dobry moment, bo w 2025 r. nasz kraj po raz drugi obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. To szansa na wyjście z naszymi propozycjami, dotyczącymi m.in. rozwiązań w energetyce, wykorzystania ciepłownictwa, transformacji przemysłu i wspierania gospodarstw domowych w dokonywaniu bardziej zielonych wyborów. Rośnie produkcja energii ze słońca i wiatru – i jest to właściwy kierunek. Firmy same zakładają takie instalacje, kupują także prąd od zielonych producentów. Inwestycje w same źródła odnawialnej energii jednak nie wystarczą, konieczna jest także rozbudowa infrastruktury energetycznej. Eksperci podkreślają, że dekarbonizacja sektora energetycznego przyspiesza, jednak w innych sektorach zdecydowanie pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Polskie firmy już powinny uczyć się, jak tworzyć raporty ESG. Największe przedsiębiorstwa będą musiały przygotować je już za ten rok, ale wkrótce wymogi środowiskowe, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego obejmą nawet milion podmiotów. Strategię ESG warto mieć jednak nie tylko wtedy, kiedy zmuszają do tego przepisy. Dzięki niej można zyskać przewagę konkurencyjną, poprawić relacje z inwestorami, podpisać umowę z nowym kontrahentem. Polskie spółki zaczęły obliczać ślad węglowy, jednak większość robi to w zakresie 1, czyli bezpośredniej emisji wynikającej ze spalania paliw kopalnych przez firmę lub powstających podczas produkcji, i zakresie 2, czyli emisji pośredniej w związku z produkcją zużywanej przez spółkę energii elektrycznej i cieplnej. Niewiele bierze pod uwagę zakres 3 - pośrednia emisja powstała w całym łańcuchu wartości przedsiębiorstwa. A to ten zakres odpowiada nawet za 70 proc. całkowitej emisji. Jeśli chodzi o recykling, Polska ma do nadrobienia lata zaniedbań. W 2025 r. ma nareszcie ruszyć system kaucyjny na opakowania po napojach. Do jego wdrożenia przygotowują się już sieci handlowe, producenci napojów i dostawcy automatów. Wielu z nich uważa jednak, że styczniowego terminu nie da się dotrzymać. Firmy i samorządy apelują też, by wraz z systemem kaucyjnym wprowadzić nowe przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Zwracają uwagę, że gospodarka cyrkularna – nie tylko w obszarze plastiku – potrzebuje inwestycji i ich wsparcia. Starych biurowców czy bloków nie trzeba wyburzać. Jest wiele nowych technologii, które pozwolą im konkurować z budynkami stawianymi współcześnie. Nowe budynki stawia się dziś od razu z myślą o minimalizowaniu ich śladu węglowego. Stosuje się w nich zasilanie ze źródeł odnawialnych, obsadza zielenią, do której podlewania wykorzystuje się deszczówkę. Dzięki tym i innym ekologicznym rozwiązaniom zielone certyfikaty dostają nie tylko biurowce, magazyny i galerie handlowe, ale także osiedla mieszkaniowe. Miasta, w których wszędzie jest blisko, a głównym środkiem transportu są nogi mieszkańców, to nie utopia. Tak zaczyna się budować również w Polsce. 15-minutowe miasta to także miasta inteligentne. Eksperci w rozmowach z PB podkreślają, że obydwa pojęcia dotyczą wielu obszarów polityki mieszkaniowej, transportowej, inwestycyjnej, edukacyjnej, zdrowotnej i socjalnej. A kluczowe w projektowaniu takich miast i osiedli stają się innowacje oraz troska o ekologię. Korzystają na tym i mieszkańcy, i środowisko. Sztuczna inteligencja może być doskonałym narzędziem do przetwarzania i analizowania danych klimatycznych. Może także być wsparciem w zwiększaniu efektywności energetycznej budynków, pomóc w optymalizacji transportu, prowadzić monitorowanie zmian środowiskowych, wspomagać decyzje związane z ochroną klimatu. AI może nawet prognozować tempo zachodzących zmian czy skuteczność wdrażanych rozwiązań. Minus – sama sztuczna inteligencja tworzy koszt środowiskowy.