Rozgrzana i schodzona czyli dwa oblicza amerykanskiej gospodarki

Na początku sierpnia inwestorzy żyli tematem rosnącego ryzyka recesji w Stanach Zjednoczonych. Dziś żyją tym, że gospodarka jest podgrzana. Inflacja we wrześniu okazała się wyższa od oczekiwań (2,4 proc. vs oczekiwane 2,3 proc.), a inflacja bazowa wręcz wzrosła względem sierpnia (3,3 proc. vs 3,2 proc. w sierpniu). Te dane pojawiły się kilka dni po tym, gdy uważnie obserwowane statystyki rynku pracy wskazały na wysoki wzrost zatrudnienia we wrześniu. Patrząc tylko na te informacje można wyciągnąć wniosek, że w motorze gospodarczym wszystko furczy, świszczy i piszczy od wysokich obrotów. W amerykańskiej blogosferze ekonomicznej toczy się wręcz zaciekła debata o to, czy stan gospodarki można nazwać najlepszym od kilkudziesięciu lat. Jest ona oczywiście elementem kampanijnych emocji politycznych. Tezy o najlepszej koniunkturze od kilkudziesięciu lat broni m.in. Erni Tedeschi, były członek zespołu doradców prezydenta Joe Bidena, który wskazuje na wysoką stopę zatrudnienia, czyli udział pracujących w grupie osób w wieku produkcyjnym. Po uwzględnieniu zmian struktury wieku jest ona prawie najwyższa w historii. Z kolei Nate Silver, bloger zajmujący się statystyką, uważa, że ciężko gospodarkę z wzrostem PKB w pobliżu trendu opisywać tak optymistycznymi kategoriami. Wracając z Internetu do realnego świata, trzeba jednak przypomnieć, że sporo osób uważa, że amerykańska gospodarka jest na granicy... recesji. Niedawno opublikowaliśmy w "Pulsie Biznesu" rozmowę z głównym ekonomistą Citi w USA, Andrew Hollenhorstem, który mówił, że ryzyko twardego lądowania gospodarki jest niedoceniane: „Teraz stopa bezrobocia rośnie o jedną dziesiątą punktu procentowego miesięcznie. Jeśli utrzymamy ten trend, w niedługim czasie osiągniemy 5-procentowy poziom bezrobocia. To naprawdę jest moje zmartwienie. Natomiast jeżeli Fed agresywnie obniży stopy, wciąż jest szansa, że to zamknięte koło rosnącego bezrobocia i malejącego popytu się nie rozkręci”. Takie było myślenie Fedu, kiedy we wrześniu ciął stopy procentowe o 0,5 pkt proc. w jednym ruchu. Wynikało to właśnie z obaw o recesję. Są one oparte głównie o to, jak zachowują się firmy na rynku pracy. Liczba nowych rekrutacji znacząco spadła w ostatnich miesiącach i jest wyraźnie poniżej poziomu sprzed pandemii. Wprawdzie ogólna liczba zatrudnionych rośnie, ale to wynika też z faktu, że coraz mniej osób decyduje się na dobrowolne odejścia z pracy. Odsetek osób odchodzących z pracy wynosi 1,9 proc. i jest najniższy od 2015 r. Jest to o tyle istotne, że brak chęci do odchodzenia sygnalizuje wysokie obawy o zatrudnienie wśród pracowników. Ryzyko widać też w stopie bezrobocia. Wprawdzie ostatnio lekko spadła w skali miesiąca, ale jej trend jest wzrostowy. W ciągu roku zwiększyła się z 3,8 do 4,1 proc. Jak więc jest naprawdę? Gospodarka furczy, czy wchodzi w recesję? Prawda leży pewnie gdzieś pośrodku, z przechyłem w stronę bardziej optymistycznej interpretacji. Pomijając miesięczne dane, które są zmienne i zawierają wiele szumu, trudno zidentyfikować w tym momencie fundamentalne czynniki, które mogłyby wpędzić gospodarkę w recesje. Recesje zwykle są wywołane dużymi wstrząsami: kryzysami finansowymi, mocnymi wzrostami stóp procentowych, wojnami i zaburzeniami na rynkach surowców. Spójrzmy na ostatnie cztery recesje w USA. Rok 1990: kryzys na rynku kas oszczędnościowych oraz wstrząs na rynku ropy wywołany wojną w Iraku. Rok 2000: pęknięcie bańki internetowej. Rok 2008: kryzys finansowy. Rok 2020: pandemia. Ostatnio pierwszym kandydatem do wywołania recesji były wysokie stopy procentowe. Ale zaczęły być obniżane i rynek wyceniał te obniżki już od wielu miesięcy. Jeżeli 5,5-procentowa stopa Fedu nie wpędziła gospodarki w recesje, to co miałoby ją wpędzić dziś? Warto więc zachować spokój i generalnie nie przywiązywać wielkiej wagi do wahań miesięcznych danych.