Glapinski wysokie ceny energii wyprowadza produkcje z Polski

Dzień po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej (organ NBP) Adam Glapiński zorganizował konferencję prasową, podczas której wyjaśniał przesłanki decyzji rady o pozostawieniu niezmienionych stóp procentowych. Przekonywał, że rada bardzo chciałaby zacząć redukcje kosztu pieniądza. „Wszyscy jesteśmy już zmęczeni tym, że tak długo nie możemy obniżać stóp”. Ale jego zdaniem obniżenie ich w warunkach, gdy inflacja rośnie, byłoby kompromitujące dla rady. Wymienił dwa warunki dla obniżki. Po pierwsze, inflacja musi przestać rosnąć — „uderzy w sufit”, jak powiedział prezes NBP. Po drugie, prognozy NBP muszą pokazywać spadek inflacji do celu (2,5 proc.) w ciągu kilku kwartałów. „Rada jest chętna, gotowa intelektualnie, aby natychmiast, kiedy powstają takie warunki, przystąpić do obniżania stóp”. Te warunki mogą potencjalnie zostać spełnione w I kw. przyszłego roku. Dotychczasowa projekcja NBP pokazywała, że to właśnie wtedy inflacja osiągnie szczyt, a jednocześnie jej spadek do celu będzie możliwy do 2026 r. (czyli w ciągu kilku kwartałów, licząc od I kw. 2025 r.). Adam Glapiński wprost przyznał, że na marcowym posiedzeniu mogą pojawić się wnioski o obniżki, ale nie chciał zadeklarować, czy on sam widzi możliwość rozpoczęcia cyklu łagodzenia polityki pieniężnej właśnie w tym miesiącu. Obecnie stopa referencyjna NBP wynosi 5,75 proc. Kontrakty terminowe wyceniają, że do maja stopy spadną o 0,5 pkt proc. Prezes NBP dużo mówił też o koniunkturze gospodarczej. Tradycyjnie opowiadał o tym, że Polska osiąga spektakularne wyniki makroekonomiczne na tle innych krajów Unii Europejskiej, ale jednocześnie przyznał, że obecnie obserwuje się słabość gospodarki. Jego zdaniem dynamika konsumpcji maleje, a otoczenie międzynarodowe jest niesprzyjające dla eksportu. Mówiąc o sytuacji przemysłu, bardzo pesymistycznie wypowiedział się o wpływie cen energii na produkcję i konkurencyjność. „Mamy astronomicznie wysokie ceny energii w Polsce. To rujnuje konkurencyjność polskiej wytwórczości, tak długo nie da się funkcjonować, będą zamykane zakłady i przenoszone tam, gdzie energia będzie tańsza”. Nie ujawnił, czy jego opinia jest oparta na wewnętrznych analizach makroekonomicznych NBP, czy na własnej intuicji. Z danych Eurostatu wynika, że w pierwszej połowie roku przeciętne ceny energii elektrycznej dla użytkowników nie będących gospodarstwami domowymi wyniosły 0,21 EUR za kilowatogodzinę. Jest to rzeczywiście więcej niż średnia europejska, ale różnica nie jest drastyczna — wynosi 15 proc. 20 krajów UE miało tańszą energię, a najtańsza była w krajach skandynawskich (poniżej 0,1 EUR). O wpływie cen energii na konkurencyjność eksportu pisaliśmy w PB kilka tygodni temu. Zadaliśmy pytanie, czy już dziś można zidentyfikować wpływ różnic w cenach energii na polski eksport. Do pewnego stopnia tak, ale nie jest to zjawisko na tyle szerokie, by można było mówić o wyraźnej utracie konkurencyjności już w tym momencie. Sektory o największej energochłonności, czyli najwyższej relacji zużycia energii do wytwarzanej wartości dodanej, to: chemiczny, metalurgiczny i materiałów budowlanych. Ich udział w europejskim rynku (czyli w imporcie krajów UE) wynosi 3,2 proc. wobec 3,9 proc. dla pozostałych branż. W ciągu ostatnich pięciu lat udział polskich branż energochłonnych wzrósł o 0,4 pkt proc., a pozostałych o 0,5 pkt proc. W ostatniej dekadzie natomiast wzrost branż energochłonnych wynosi 0,6 pkt proc., a pozostałych 1,2 pkt proc. Widać, że coraz trudniej piąć się w górę pod względem udziałów w europejskim rynku. Biorąc pod uwagę wszystkie energochłonne towary, wspinaczka jak gdyby zastygła. Kiedy jednak zajrzy się głębiej w dane, widać, że wytracenie tempa ekspansji jest dostrzegalne przede wszystkim w sektorze metalurgicznym. Sektor od dekady nie powiększa udziałów w europejskim rynku głównie ze względu na spadek produkcji stali w Polsce. Nie widać tego aż tak wyraźnie w sektorach chemicznym czy materiałów budowlanych (mineralnym). Oba są w trudnej sytuacji z powodu kryzysu energetycznego, jednak nie ma sygnałów, by traciły względem producentów z innych krajów.