Biznes na zielono. Ekotransformacja polskich firm

Transformacja energetyczna stała się kluczowym elementem strategii firm, które chcą nadążyć za globalnymi trendami zrównoważonego rozwoju i spełnić unijne wymogi dekarbonizacji. Cele klimatyczne wyznaczone przez Unię Europejską, mające na celu osiągnięcie neutralności węglowej do 2050 r., wiążą się z coraz bardziej restrykcyjnymi przepisami dotyczącymi emisji CO2. Przedsiębiorstwa muszą nie tylko wdrażać odnawialne źródła energii, ale także integrować działania związane z pomiarem i redukcją śladu węglowego tak wewnątrz firmy, jak i w łańcuchach dostaw. Te wymogi stają się nieodłącznym elementem konkurencyjności i stabilności finansowej, gdyż odpowiedzialność środowiskowa jest dziś jednym z kluczowych wymagań rynkowych i inwestorskich. Wprowadzenie proekologicznych działań nie tylko minimalizuje negatywny wpływ na środowisko, ale też wspiera odporność firm na zmiany i wzmacnia ich pozycję rynkową. Dla wielu organizacji transformacja energetyczna oznacza wdrażanie OZE oraz działania związane z pomiarem i redukcją śladu węglowego, co przekłada się na stabilność finansową i reputację. Na początek: OZE Wdrażanie odnawialnych źródeł energii jest dla wielu firm pierwszym krokiem w kierunku zrównoważonego rozwoju. OZE postrzegane są jako efektywne narzędzie do obniżenia emisji CO2 i poprawy jakości powietrza, co ma kluczowe znaczenie w dążeniu do neutralności węglowej. Dr Marcin Witkowski, senior manager w EY, podkreśla, że korzystanie z odnawialnych źródeł energii odpowiada zarówno na potrzeby środowiskowe, jak i biznesowe. - Rozwój OZE jest jednym z kluczowych działań odpowiadających na wymagania ESG – zarówno ze strony regulacyjnej, rynkowej, jak i zabezpieczającej odporność finansową biznesu. Dla biznesu OZE są także jedną z najprostszych do wdrożenia inicjatyw, która przynosi wymierne korzyści w krótkim czasie – przekonuje dr Marcin Witkowski. OZE to nie tylko odpowiedź na wymagania regulatorów, ale także na oczekiwania klientów, szczególnie w kontekście dekarbonizacji działalności, która zakłada eliminację energii z paliw kopalnych oraz ograniczanie emisyjności w całym łańcuchu wartości. - Przejście na energię z odnawialnych źródeł powinno być pierwszym elementem strategii dekarbonizacyjnych przedsiębiorstw, ponieważ jest najtańszą inicjatywą ograniczającą emisyjność CO2, nie wpływającą istotnie na modele biznesowe firm oraz nie posiadającą istotnych ryzyk implementacyjnych – mówi Tomasz Gasiński, partner w zespole ds. zrównoważonego rozwoju, Deloitte. Wiele firm rozpoczyna zieloną transformację od inwestycji w instalację fotowoltaiczną, widząc w niej efektywny sposób na obniżenie emisji. - Fotowoltaika to często pierwszy krok i strategiczna decyzja, która pozwala firmom na zmniejszenie śladu węglowego. Posiadanie własnych źródeł zielonej energii to inwestycja opłacalna – nie tylko w sensie środowiskowym, ale i finansowym, ponieważ koszty instalacji szybko się zwracają – zaznacza Konrad Klepacki, konsultant ds. śladu węglowego firm. Fotowoltaika sprawdza się zwłaszcza w przedsiębiorstwach o wysokim dziennym zużyciu energii, takich jak zakłady produkcyjne. Sama instalacja paneli nie jest jednak wystarczająca do realizacji długoterminowych celów redukcji emisji, dlatego firmy muszą stale monitorować zużycie energii oraz wybierać dostawców o możliwie najniższym śladzie węglowym. Jeśli przedsiębiorstwo nie jest jeszcze gotowe na całkowite przestawienie działalności na OZE, dobrym rozwiązaniem może być tymczasowe wykorzystanie paliwa niskoemisyjnego, takiego jak LPG. - LPG to jedno z czystszych źródeł energii, które może być efektywnym paliwem przejściowym, szczególnie w miejscach o ograniczonej infrastrukturze OZE. Dzięki łatwości magazynowania i transportu, LPG jest szeroko dostępne tam, gdzie inne źródła energii mogą być trudne do wdrożenia. LPG emituje mniej CO2 niż tradycyjne paliwa kopalne i wspiera redukcję emisji w sektorach, które są w trakcie przechodzenia na pełne rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii – wyjaśnia Adam Lewandowski, prezes Bałtyk Gazu. Dodaje, że dzięki temu firmy mogą płynnie redukować emisje, stopniowo zmierzając do całkowitej dekarbonizacji. Zielone zakupy Transformacja energetyczna przedsiębiorstw nie musi opierać się na inwestycji we własne źródła OZE. Inną opcją jest zakup energii o niskim śladzie węglowym od jednego z dostawców na rynku. Wybór zeroemisyjnej energii powinien uwzględniać wymogi regulacyjne oraz specyfikę każdego przedsiębiorstwa. - Zakup zielonej energii musi uwzględniać różne potrzeby operacyjne – firmy handlowe i zakłady produkcyjne będą miały zupełnie inne wymagania – zwraca uwagę dr Marcin Witkowski. Kupno energii pochodzącej z OZE staje się w Polsce coraz prostsze. Firmy mogą wybrać energię odnawialną od spółki obrotu z certyfikatem Gwarancji Pochodzenia lub podpisać długoterminową umowę PPA (Power Purchase Agreement) bezpośrednio z właścicielem instalacji OZE, co zapewnia stabilność cen. Firmy mogą również nabyć gwarancje pochodzenia na Towarowej Giełdzie Energii jako dodatek do kupowanej energii elektrycznej lub zainwestować we własne źródła OZE, traktując to jako inwestycję w rozwój modelu biznesowego, a nie wyłącznie jako koszt operacyjny. - Wybór rodzaju kupowanej energii z OZE powinien być analizowany indywidualnie dla organizacji, ponieważ zależy od wielu czynników – m.in. wolumenu zużycia, profilu zapotrzebowania czy też możliwości finansowych przedsiębiorstwa – podkreśla Tomasz Gasiński. Długoterminowe kontrakty typu PPA mogą być szczególnie korzystne dla firm o wysokim i stabilnym zużyciu energii jak zakłady produkcyjne. Przedsiębiorstwa handlowe lub usługowe, które potrzebują bardziej elastycznych form zakupu energii, częściej korzystają z ofert na krótsze okresy. Konrad Klepacki zwraca uwagę, że przy wyborze sprzedawcy energii warto uwzględniać nie tylko jej koszt, ale także ślad węglowy. - Kluczowym kryterium jest nie tylko koszt, ale również źródła wytwarzania dostarczanego prądu. Przeszukując Internet po frazie „struktura paliw” można zweryfikować i wybrać dostawcę o niskim śladzie węglowym, którego źródła energii są bardziej ekologiczne – tłumaczy ekspert. Odpowiedni wybór źródła energii odnawialnej to istotny element strategii dekarbonizacyjnej firmy, ale dla pełnej realizacji celów ESG przedsiębiorstwa muszą także monitorować i redukować swój ślad węglowy. Ślad węglowy pod kontrolą Ślad węglowy to wskaźnik, który pozwala firmom monitorować emisję CO2 i planować jej redukcję. W Polsce i na świecie standardem obliczeń stał się GHG Protocol, który klasyfikuje emisje w trzech zakresach: emisje bezpośrednie (spalanie paliw), pośrednie (energia elektryczna) oraz emisje zaindukowane w całym łańcuchu wartości. Jak zauważa Konrad Klepacki, w wielu przypadkach emisje zaindukowane przez cykl życia produktów i zakupy są znacznie większe niż z pozostałych zakresów. - Firmy, dokonując zakupów surowców, komponentów czy gotowych produktów, generują znaczną część swojego śladu węglowego. Wdrożenie regularnych pomiarów emisji oraz ich analiza pozwalają na bieżące zarządzanie tym śladem oraz na współpracę z dostawcami o niskiej emisyjności, co umożliwia skuteczną redukcję wpływu na środowisko, ale też optymalizację procesów firmy – wyjaśnia ekspert ds. śladu węglowego. Dzięki pomiarowi śladu węglowego firmy mogą lepiej ocenić wpływ swojej działalności i podejmować bardziej świadome decyzje. - Po określeniu granic operacyjnych i identyfikacji źródeł emisji, można przystąpić do obliczeń śladu węglowego. Wykorzystując m.in. dane finansowe, operacyjne i odpowiednie współczynniki emisji, można obliczyć emisję przedsiębiorstwa w tonach ekwiwalentu CO2. Organizacje mogą zwiększać dokładność obliczeń z każdą iteracją. Dlatego polskim spółkom radzę jak najszybciej rozpocząć obliczenia – mówi Emilia Michałowska, menedżerka w zespole ds. zrównoważonego rozwoju, Deloitte. Coraz więcej przedsiębiorstw dąży do automatyzacji pomiarów, co usprawnia zarządzanie danymi i pozwala na efektywne działanie w ramach ESG. Transformacja energetyczna w przedsiębiorstwach to proces wieloetapowy, który wymaga zarówno wdrażania OZE, jak i analizy emisji. Wybór dostawców i regularny pomiar śladu węglowego wspierają realizację strategii ESG, a tym samym wzmacniają konkurencyjność i reputację przedsiębiorstw.