Diduchy i podazniczki. Zaskakujace fakty o swietach

Boże Narodzenie to święto chrześcijańskie obchodzone od IV w. W swoich domostwach Słowianie stawiali pierwsze snopki ze żniw, z pszenicy i owsa, czasem także żyta, które symbolizowały życie. Nazywano je diduchami Poza diduchami Słowianie wieszali w swoich domach pod sufitem także podłaźniczki, które w zależności od regionu nazywane były także sadem lub wiechą. Był to krzaczek lub górna część zielonego, iglastego drzewa — Kościół aż do późnego średniowiecza piętnował różne elementy przedchrześcijańskiego sposobu świętowania, ale ok. XVI w., uświadomił sobie, że bardziej efektywne będzie jednak włączanie lokalnych, rodzimych praktyk do obrzędowości chrześcijańskiej — zaznacza w rozmowie z Onetem dr Joanna Malita-Król Więcej takich artykułów znajdziesz na stronie głównej Onetu Boże Narodzenie to święto, które chrześcijanie obchodzą od IV w. Minęło zatem sporo czasu, od narodzenia i śmierci Jezusa Chrystusa nim jego przyjście na świat ustanowiono jedną z najważniejszych uroczystości jego wyznawców. Zamiast święta słońca Pierwsza wzmianka o tym święcie, w dniu 25 grudnia, pochodzi z 356 r. Data ta nie jest związana z dniem narodzin Jezusa, ale nie jest też przypadkowa. Niektórzy starożytni autorzy podawali wiosenne daty jako dzień przyjścia na świat Jezusa. W IV w. uznano, że nie można świętować narodzin Jezusa jednocześnie z jego śmiercią i zmartwychwstaniem, szukano zatem innego terminu, ale też o znaczeniu symbolicznym — mówi w rozmowie z Onetem dr Joanna Malita-Król z Instytutu Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. 25 grudnia poganie obchodzą święto słońca. W tradycji słowiańskiej to Szczodre Gody celebrujące przesilenie zimowe jako zwycięstwo światła nad ciemnością, ponieważ od 25 grudnia zaczyna przybywać dnia i ubywać nocy. W większości antycznych religii słońce było powiązane z najważniejszymi bóstwami. W grudniu starożytni Rzymianie świętowali narodziny niezwyciężonego słońca, a także Saturnalia. To nie przypadek, że Rzymianie, Grecy, Germanie, Słowianie i wiele innych nacji, w tym przygnębiającym w sumie miesiącu, gdy noce są długie, a dni krótkie, szukali okazji do świętowania, związanego z nadzieją na powrót wiosny i przebudzenie się przyrody — dodaje dr Joanna Malita-Król. Pogańskie przesilenie zimowe okazało się idealnym odniesieniem do Jezusa , który wielokrotnie w Piśmie Świętym nazywany jest światłem, które rozjaśnia mrok. I tak ustanowiono datę 25 grudnia jako symboliczne Boże Narodzenie. Pogańskie korzenie naszych zwyczajów Nie tylko data Bożego Narodzenia nawiązuje do pogańskich wierzeń w tym okresie. Wiele naszych bożonarodzeniowych tradycji ma korzenie właśnie w pogańskich rytuałach. Musimy pamiętać, że chrześcijaństwo nie powstało w próżni i nie przybyło na ziemie, na których nic przed nim nie było. Na dzisiejszy kształt obchodów Bożego Narodzenia mają wpływ wierzenia, zwyczaje, tradycje z różnych zakątków świata, w tym również tradycje słowiańskie — podkreśla dr Joanna Malita-Król. National Geographic zauważa, że Słowianie , podobnie jak nasi dziadkowie, rodzice i my, kolędowali. W ten sposób życzyli sobie nawzajem pomyślności i dobrych plonów w Nowym Roku. Te słowiańskie wizytacje kolorowych przebierańców z pieśniami i wierszowanymi życzeniami nazywano kolędą. To oczywiście nie wszystko, co łączy Boże Narodzenie ze świętem słońca. Kościół aż do późnego średniowiecza piętnował różne elementy przedchrześcijańskiego sposobu świętowania, ale ok. XVI w., uświadomił sobie, że bardziej efektywne będzie jednak włączanie lokalnych, rodzimych praktyk do obrzędowości chrześcijańskiej. To tak zwana interpretatio Christiana , chrześcijańska interpretacja czy inkulturacja. Chodziło o to, żeby wierni zapomnieli o przedchrześcijańskiej religii. Mówiąc wprost, rugowanie dawnych tradycji się nie udało, to trzeba było je "ochrzcić" — wyjaśnia dr Joanna Malita-Król. Opłatek, sianko, 12 potraw Pierwszego dnia Szczodrych Godów Słowianie obchodzili Szczodry Wieczór. Było to uroczyste spotkanie, na którym spożywano 12 różnych potraw. Symbolizowały one 12 miesięcy w roku. Ponadto tego wieczoru Słowianie dzielili się chlebem, aby podziękować w ten sposób bogom za plony minionego roku, zostawiali puste miejsce dla duchów przodków, a pod nakryciami stołu układano siano lub słomę, które służyły do noworocznych wróżb. Od ponad 1,5 tys. lat Boże Narodzenie obchodzone jest 25 grudnia. Oto skąd wzięła się ta data Stąd wzięła się wigilijna wieczerza, tradycja 12 dań i dzielenia się opłatkiem, a także układanie sianka pod obrusem. Zmieniła się jedynie ich symbolika. 12 potraw nie nawiązuje do ilości miesięcy, ale 12 apostołów, sianko nie służy do wróżenia, ale symbolizuje ubóstwo, w jakim narodził się Jezus, puste nakrycie zostawia się dla niespodziewanego gościa, a opłatek nawiązuje do Eucharystii i jest symbolem miłości, pokoju i jedności. Choinka i światełka Nawet zwyczaj stawiania choinek ma swoje korzenie w słowiańskich wierzeniach. W czasie Szczodrych Godów w swoich domostwach Słowianie stawiali pierwsze snopki ze żniw, z pszenicy i owsa, czasem także żyta, które symbolizowały życie. Nazywano je diduchami — czytamy w serwisie Sławosław. Miały też przyspieszyć nadejście wiosny i przynieść dobre plony w nowym roku. Słowianie ozdabiali je wstążkami i suszonymi owocami. Poza diduchami Słowianie wieszali w swoich domach pod sufitem także podłaźniczki, które w zależności od regionu nazywane były także sadem lub wiechą. Był to krzaczek lub górna część zielonego, iglastego drzewa. Jej zadaniem była ochrona domu i jego mieszkańców przed złymi duchami i mocami. Podłaźniczki wieszane były dokładnie w dniu Szczodrych Godów i bogato zdobione np. jabłkami, orzechami i dostępnymi słodkościami oraz świeczkami, których blask miał wskazywać drogę zabłąkanym duszom przodków do domu. Dzisiaj zamiast diduch i podłaźniczek mamy w domach choinki . Zgodnie z tradycją powinno się ubierać je w wigilię, ale większość z nas robi to wcześniej. Wiele osób wciąż wiesza na nich rozmaite słodkości, jabłka, orzechy lub bombki w ich kształcie. Chętnie dekorujemy też nasze świąteczne drzewka świecącymi łańcuchami lampek, choć nie zwracamy już szczególnej uwagi na ich symbolikę, która dla Słowian miała ogromne znaczenie.