Sad cie skrzywdzi Rzad zabiera ostatnia deske ratunku

Setki rażąco niesprawiedliwych wyroków już rozpoznano Skarga nadzwyczajna obowiązuje od marca 2018 r., czyli od prawie siedmiu lat. Jej inicjatorem był prezydent Andrzej Duda, a pomysłodawcą Janusz Wojciechowski, adwokat, były poseł, europoseł. Miała być lekiem na rażąco niesprawiedliwe wyroki polskich sądów. O tym, że takich spraw jest dużo, prezydent przekonał się w podczas kampanii wyborczej, prowadząc tzw. DudaPomoc, którą kierował właśnie Wojciechowski. Dlatego chcąc odbudować zaufanie obywateli do sądów, prezydent zaproponował nową instytucję pozwalającą uchylić lub zmienić prawomocne orzeczenie. z własnej inicjatywy lub na wniosek strony. Osoby, które czują się pokrzywdzone przez sądy, muszą najpierw do nich skierować prośbę, a jeśli jest ona uzasadniona, sprawa trafia do Sądu Najwyższego. , w tym 26 bezpośrednio od obywateli, a więc osób nieuprawnionych. , choć skargi wnoszą profesjonalne podmioty, ale . Projekty komisji kodyfikacyjnej przewidują zaś, że te wszystkie orzeczenia mogą zostać uchylone i to z automatu. Dlaczego? "Podyktowane jest to stwierdzoną w wyroku ETPCz w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce niezgodnością regulacji skargi nadzwyczajnej z postanowieniami Europejskiej Konwencji Praw Człowieka" — czytamy w uzasadnieniu projektu. W praktyce powody są dwa. Po pierwsze chodzi o to, że , w której zasiadają tylko sędziowie powołani przez neoKRS. Po drugie są też . Sprawy spadkowe, frankowe, mieszkaniowe Z informacji dostępnych na stronie Sądu Najwyższego i RPO wynika, że . W jednej z pierwszych uwzględnionych skarg ten sam sąd wydał dwa sprzeczne postanowienia w tej samej sprawie spadkowej. Nie sprawdził, że już raz w niej orzekał. Za pierwszym razem przyznał spadek tylko córce, za drugim i córce i synowi zmarłej. SN uchylił późniejszy wyrok, w efekcie odziedziczyła córka. W innej sprawie RPO stanął w obronie mężczyzny, który miał kredyt hipoteczny, ale stracił nogę na skutek wypadku przy pracy, a w efekcie możliwość zarabiania i spłaty rat. Kredytobiorca był ubezpieczony na taką okoliczność, ale zakład odmówił wypłaty odszkodowania, a sąd się z nim zgodził. SN uchylił jego wyrok, bo uznał, że sąd wsparł działania przedsiębiorcy nakierowane na wykorzystanie słabszej strukturalnie pozycji konsumenta. Jedna z głośniejszych spraw dotyczy lichwiarskich odsetek. Otóż choć w tym czasie ustawowe roczne odsetki wynosiły maksymalnie 30 proc. Sąd nie zwrócił uwagi, że umowne odsetki były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a w efekcie pozwana od długu w wysokości 6 tys. zł z umowy zawartej w 2002 r., 20 lat później musiałaby zapłacić ponad 400 tys. zł odsetek. w części i zwrócił sprawę do ponownego rozpoznania. Wiele spraw, zwłaszcza z inicjatywy Rzecznika Finansowego, dotyczy frankowiczów. Tych, którzy przegrali swoje sprawy przed wyrokami TSUE. W ich przypadku, jak zauważa adwokat Mikołaj Rusiński, skarga była ostatnim wentylem bezpieczeństwa i szansą na podważenie ewidentnych wyroków-bubli. Gdy prokuratorem generalnym był Zbigniew Ziobro, złożył najwięcej skarg, bo ponad 1500. . Do nich można zaliczyć sprawę nauczycielki, która zdjęła ze ściany krzyż w pokoju nauczycielskim i która poczuła się dyskryminowana ze względu na swoje poglądy. Sądy zasądziły jej odszkodowanie, a Zbigniew Ziobro uważał, że nie wykazały dyskryminacji. SN jednak odrzucił jego skargę. Podobnie jak w sprawie niezarejestrowania Marszu Niepodległości w 2021 r. jako zgromadzenia cyklicznego. SN ze skargi Ziobry uchylił też wyrok wymierzający grzywnę dziennikarzowi portalu wPolityce.pl Wojciechowi Biedroniowi w związku z jego artykułem na temat ówczesnego sędziego Wojciecha Łączewskiego. SN uwzględnił też skargę nadzwyczajną PG w sprawie rozliczeń finansowych pomiędzy walczącym o niezależne sądy sędzią Waldemarem Żurkiem, a jego byłą małżonką. IKNiSP wskazała, że "wersja zdarzeń przedstawiona przez powoda nie znajdowała odzwierciedlenia w zgromadzonym w aktach materiale dowodowym" a "sądy obu instancji zignorowały twierdzenia pozwanej, że była zastraszana i szantażowana w trakcie zawierania umów kredytowych". W tej sprawie więc SN oparł się na sprzeczności ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym, co eksperci krytykują. A jeden z sędziów SN, Jacek Widło, złożył zdanie odrębne. Ten pomysł uderzy w pokrzywdzonych Czy przez to, że sprawy rozpatrywali sędziowie powołani przez neoKRS, a niektóre z inicjatywy prokuratora generalnego miały charakter polityczny, rozstrzygnięcia powinny trafić do kosza, a sprawy ponownie na wokandę? Projekt przewiduje, że przy ponownym rozpatrywaniu skargi, jej uwzględnienie nie jest możliwe, jeśli zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranymi dowodami, czyli jak w sprawie sędziego Żurka. — . Tym samym do jednego worka wrzuca się przykładowo skargi Rzecznika Finansowego, występującego w imieniu konsumenta, jak i skargi kierowane przez prokuratora generalnego wobec wyroków sprzed kilkunastu lat. Warto przypomnieć, że minister Adam Bodnar, będąc jeszcze Rzecznikiem Praw Obywatelskich, sam składał skargi nadzwyczajne, doprowadzając do uchylenia ewidentnie wadliwych wyroków. Jeżeli już chcemy weryfikować orzeczenia Sądu Najwyższego, to powinny one podlegać kontroli innego składu SN i zachowywać moc prawną do czasu stwierdzenia wadliwości w konkretnym przypadku — ocenia adwokat Mikołaj Rusiński. Zaskoczenia automatyzmem nie kryje też adwokat Marcin Wolny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. — — podkreśla mec. Wolny. Co wówczas, czy po uchyleniu znowu będzie obowiązywać rażąco niesprawiedliwy wyrok? — Mam wrażenie, że sam ustawodawca nie jest do końca pewien, jaki skutek będzie miało takie rozstrzygnięcie. Skoro jednak w projekcie ustawy jest mowa o „uchyleniu” orzeczenia, to rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego traci moc prawną i wracamy do sytuacji poprzedniej — wyjaśnia mec. Rusiński. Czy skarga nadzwyczajna jest potrzebna, czy może zniknąć? — Umożliwia wyeliminowanie z obrotu prawomocnych orzeczeń, które są rażąco niesprawiedliwe i niezgodne z prawem. Tym samym godzą w sposób fundamentalny w wolności i prawa człowieka — pisze Marcin Wiącek do Adama Bodnara, ministra sprawiedliwości. Gdy Bodnar był rzecznikiem praw obywatelskich, w rozmowie z radiem TOK FM przyznał, że w niektórych sytuacjach skarga może być pomocna w naprawieniu jakiejś starej krzywdy, choć podkreślił, że korzysta z niej oszczędnie. Co do zasady był bowiem krytycznie nastawiony do tej instytucji. Janusz Wojciechowski przypomina jednak, że pozytywnie reagował na sprawy ludzi skrzywdzonych przez wymiar sprawiedliwości. Marcin Wiącek też przekonuje, że nie należy likwidować skargi, ale ją poprawić zgodnie z wytycznymi ETPCz w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce. Chodzi o: Adwokat Mikołaj Rusiński też uważa, że skargi nie powinno się likwidować. — Warto dyskutować o zmianach w jej funkcjonowaniu, w obszarach wskazanych przez RPO. , a jedynie pozbawienie jej charakteru potencjalnego narzędzia walki politycznej — mówi Rusiński. Podkreśla, że jest to wentyl bezpieczeństwa, kiedy zawiodą wszystkie pozostałe środki zaskarżenia. — Ma to istotne znaczenie zwłaszcza dla podmiotów słabszych, takich jak np. konsumenci — dodaje. Przeciwna likwidacji jest też Agnieszka Majewska, rzecznik MŚP, która w tej sprawie pisała już do ministra sprawiedliwości i spotykała się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. — Uważam, że ta instytucja jest bardzo potrzebna. To jest dla nas tak naprawdę jedyny nadzwyczajny środek zaskarżenia. Ta skarga wypełnia nam lukę między skargą kasacyjną a konstytucyjną — mówiła Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP podczas niedawnej konferencji prasowej. — Dla nas to środek konieczny. Kilkadziesiąt "naszych" spraw toczy się w Sądzie Najwyższych, a kilkanaście jest już wygranych, co pokazuje, że ten środek zaskarżenia jest potrzebny. Będę bardzo mocno stała na stanowisku, że faktycznie ta skarga jest potrzebna – dodała. O tym, że skarga jest potrzebna, mówią liczby. Przykładowo tylko w 2023 r. do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło 16 tys. wniosków o interwencję. "Wskazuje to na duże społeczne zainteresowanie tą instytucją, a tym samym na przekonanie wśród części stron postępowań sądowych, że rozstrzygnięcie ich sprawy było rażąco niesprawiedliwe lub nieprawidłowe" — zauważa Barbara Grabowska-Moroz w raporcie z 2021 r. pt. "Skarga (nad)zwyczajna. Środek przywrócenia sprawiedliwości czy zagrożenie dla praworządności?" przygotowanym dla Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Brakuje wniosków dla sądów i sędziów Barbara Grabowska-Moroz zwraca uwagę na inny ważny problem. Jej zdaniem — Z informacji rocznej SN, raportów RPO trudno na chwilę obecną wskazać czy źródłem nieprawidłowości w sprawach, w których złożono skargi nadzwyczajne, były systemowe problemy, czy zwyczajne błędy. Informacje zgromadzone w ten sposób (w połączeniu z orzecznictwem SN w przedmiocie skargi nadzwyczajnej) powinny stać się przedmiotem szkoleń dla sędziów i kadry urzędniczej pracującej w sądach. W przypadku wystąpienia nieprawidłowości systemowych powinny zostać one przekształcone w adekwatne zmiany prawa — zauważa Barbara Grabowska-Moroz.