Premia za czowieczenstwo Jak rynek pracy docenia umiejetnosci miekkie

Świat cyfrowy bez człowieka nie istnieje. Jedynie połączenie zdolności ludzi i technologii stworzy nowego rzemieślnika, czyli pracownika przyszłości wyposażonego w kompetencje twarde wspierane przez sztuczną inteligencję oraz kompetencje miękkie, których technologie nigdy nie będą mieć na tak zaawansowanym poziomie jak ludzie . Takie było przesłanie raportu przygotowanego przez ośrodek analityczny SpotData zaprezentowanego na kongresie Impact CEE w maju 2024 r. „Human Touch. Rola człowieka w czasach wszechogarniającej cyfryzacji”. Krótko mówiąc, ludzki dotyk (ang. human touch ) będzie w cenie. Ale gdy myślimy o kompetencjach najbardziej premiowanych na rynku pracy w dobie postępu technologicznego, do głowy przychodzą raczej złożone, twarde umiejętności: znajomość AI, big data, cyberbezpieczeństwo, programowanie, robotyka. Innymi słowy, zbiór umiejętności, które można nazwać technologiczną biegłością — generalnie takie są wnioski z raportów „Future of Jobs”, które co roku publikuje Światowe Forum Ekonomiczne. Najbardziej autentycznym ich odzwierciedleniem są bardzo wysokie zarobki na tych stanowiskach będące pochodną wysokiego popytu. Co więc z kompetencjami miękkimi? Czy ich znaczenie na rynku pracy zanika w czasie wraz z postępem technologicznym? Otóż nie. Co więcej, istnieje coś takiego jak premia za określone cechy osobowości. Badacze C. Makridis oraz L. Hickman odkryli, że amerykański rynek pracy w latach 2007-19 mocno premiował umiejętności miękkie, a sama premia rosła w czasie. Pokazuje to wykres. Autorzy badania piszą tak: „Toczy się burzliwa debata na temat tego, czy AI zastąpi pracę ludzką w całej gospodarce. Nasze wyniki sugerują, że obecne postępy technologiczne w wąskiej AI pozostawiają miejsce na ludzką przewagę w rozwiązywaniu nowych, złożonych zadań”. Zatem postęp technologiczny pobudza popyt na cechy osobowości, których żadna maszyna prawdopodobnie nigdy nie posiądzie. Są to tzw. intelektualne umiejętności miękkie, takie jak wysiłek, wytrwałość, analityczne i krytyczne myślenie, kreatywność, zdolność do ciągłego uczenia się oraz samodzielność w działaniu. Badacze wykazali, że nawet przy kontrolowaniu zdolności poznawczych, cech demograficznych, wykształcenia i wykonywanego zawodu premia za human touch wzrasta i pozostaje istotna statystycznie. To, że rola człowieka w czasach szybkiego postępu technologicznego nie traci na znaczeniu, bardzo dobrze widać w sektorze finansowym. Owszem, nowe technologie podnoszą efektywność, obniżają ryzyko kredytowe i przyspieszają decyzje kredytowe, lecz sposób świadczenia usług finansowych — z człowiekiem w roli głównej — nie uległ jakiejś fundamentalnej zmianie . Dostępność technologii jest już tak zaawansowana, że teoretycznie można byłoby w pełni zautomatyzować ocenę ryzyka kredytowego czy usługę w oddziale bankowym, ale tak się nie dzieje, bo ani instytucje finansowe, ani klienci nie ufają technologii w stu procentach. Dlatego technologia uzupełnia pracę człowieka, lecz jej nie zastępuje, a to wynika z wyboru społecznego. Pytanie, czy rynek pracy dalej będzie premiował cechy osobowości człowieka, nawet wtedy gdy pojawi się AGI — ogólna sztuczna inteligencja, która posiada większość lub wszystkie atrybuty człowieka na wyższym poziomie. Anton Korinek, ekonomista specjalizujący się w zagadnieniach AI, uważa, że konsekwencje ekonomiczne powstania AGI będą zależały od wyboru społecznego. A więc, jeżeli ludzie dalej nie zaufają nowinkom technologicznym, to człowiek pozostanie w centrum świadczenia usług.