Woodymyr Zeenski rozgoryczony postawa Viktora Orbana. Odrzuci wazny dokument. "Nie zosta podpisany. To wszystko"

W dniach 7-8 listopada w Budapeszcie na Węgrzech odbył się szczyt Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Zgromadzeni na nim przywódcy mieli pochylić się nad dwoma tematami — wspólną reakcją Europy na wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA oraz kwestią dalszego wsparcia Ukrainy w wojnie z Rosją. Na spotkaniu nie zabrakło jednak napięć i kontrowersji. Już przed szczytem pojawiały się obawy, że kraj goszczący — Węgry — może próbować przeforsować rosyjski scenariusz zakończenia wojny. Zakłada on wstrzymanie lub ograniczenie pomocy dla Ukrainy i przekonanie jej do podjęcia negocjacji na rosyjskich warunkach. Nie były to bezpodstawne głosy — premier Węgier Viktor Orban już w grudniu 2023 r. próbował zablokować pomoc UE dla Ukrainy w wysokości 50 mld euro (216 mld zł) z zamrożonych rosyjskich aktywów. Pomimo jego oporu kraje G7 przegłosowały to rozwiązanie. Kilka miesięcy przed listopadowym szczytem — w lipcu 2024 r. — Orban złożył nieoczekiwaną wizytę w Kijowie, pierwszą od początku wojny. W przeciwieństwie do innych europejskich przywódców nie odwiedził Buczy ani innych miejsc rosyjskich zbrodni wojennych. Wezwał natomiast Ukrainę do wstrzymania ognia i rozpoczęcia negocjacji — rzekomo na rzecz pokoju. Nieskutecznie — jego podróż nie przyniosła żadnych efektów. Zaledwie kilka dni później Orban wybrał się z wizytą do Moskwy, gdzie spotkał się z Władimirem Putinem , co wywołało ostre reakcje ze strony europejskich przywódców. Premier Węgier nawiązał również dobre stosunki z Donaldem Trumpem. Pogratulował mu wygranej jeszcze w momencie, gdy było zbyt wcześnie, by wyciągnąć ostateczne wnioski z wyborów. Duże oczekiwania — i duże napięcia To wszystko sprawiało, że europejscy, a szczególnie ukraińscy przywódcy, nie spodziewali się na szczycie w Budapeszcie żadnego przełomu. Mimo to oczekiwania z nim związane były wysokie. Prezydent Wołodymyr Zełenski planował spotkać się z kilkoma przywódcami UE. Według władz kijowskich Ukraina i Węgry przygotowywały nawet dwustronne porozumienie. Viktor Orban uderzył w czuły punkt. Powiedział coś, czego Wołodymyr Zełenski nie chciał usłyszeć. "Jest już za późno" Od początku szczytu wyczuwalne było dużo napięcie i niepewność. Orban ciepło przywitał się z niektórymi przywódcami — takimi jak prezydent Serbii Aleksandar Vucić i premier Armenii Nikol Paszynian. W szczycie uczestniczył również Irakli Kobachidze, zorientowany na Moskwę premier Gruzji. Wybory, które niedawno odbyły się w tym kraju, wzbudziły poważne obawy Komisji Europejskiej oraz wywołały potężne protesty w kraju. Z nim również Orban utrzymuje dobre relacje. Szczyt na Węgrzech pokazał jednak, że ma też przeciwników. Prezydent Rumunii Klaus Iohannis, który również przyjechał do Budapesztu, początkowo zignorował Orbana, który wyszedł go powitać. Wysiadł z samochodu i przez kilka minut rozmawiał ze służbami protokolarnymi. Dopiero po tym podszedł do węgierskiego premiera i zdawkowo go powitał. W rozmowie z Zełenskim Orban był przyjazny i uśmiechnięty, ale sam Zełenski wydawał się spięty. Pomoc Putinowi w osłabieniu Ukrainy? Nie trzeba było długo czekać, aby zauważyć sprzeczne stanowiska uczestników szczytu. Większość przywódców europejskich była zgodna co do tego, że należy dalej wspierać Kijów. — Stanowisko UE jest jasne — musimy wzmocnić Ukrainę, ponieważ to również wzmacnia nas. Widzieliśmy już, co to znaczy być osłabionym — powiedział przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel ukraińskiemu stacji telewizyjnej Jesteśmy Ukrainą (We Are Ukraine). Tak może wyglądać plan pokojowy Donalda Trumpa. W Kijowie mówi się o dwóch opcjach. "Najbliższe trzy miesiące będą straszne" Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen stwierdziła, że "autokraci na całym świecie otrzymali bardzo jasny przekaz: rządy prawa są ważniejsze niż rządy siły". Emmanuel Macron mówił o uczynieniu Europy bardziej samodzielną w kwestiach bezpieczeństwa. Wołodymyr Zełenski powiedział o "produktywnej" rozmowie, którą odbył z Trumpem poprzedniego dnia i ostrzegł europejskich przywódców przed czynieniem ustępstw na rzecz Putina. — Potrzebujemy broni, a nie wsparcia w negocjacjach. Przytulanie Putina nie pomoże. Niektórzy z was przytulają go od 20 lat, a sytuacja tylko się pogarsza. On myśli tylko o wojnach i to się nie zmieni. Tylko presja może go powstrzymać — powiedział. Orban jednak stwierdził, że bez wsparcia USA Europa powinna ponownie przemyśleć kwestię pomocy dla Ukrainy. Na szczycie co chwilę powtarzał o konieczności podjęcia działań na rzecz pokoju. Bardziej szczery był w wywiadzie, którego udzielił 8 listopada niezależnej ukraińskiej stacji radiowej Hromadske Radio. Polska i Ukraina powinny się przygotować na drastyczne decyzje Donalda Trumpa. "Sygnał alarmowy" — Amerykanie wycofają się z tej wojny, a Europa nie może finansować jej sama. Coraz więcej ludzi zaczyna mówić o konieczności dostosowania się do nowej rzeczywistości. Oto my, którzy zawsze mówiliśmy, że powinien zapanować pokój — powiedział Orban. Uważa, że obecnie priorytetem jest zmniejszenie rozmiarów międzynarodowego wsparcia dla Ukrainy. To jednak nieuchronnie osłabi Kijów w potencjalnych negocjacjach z Moskwą. Co dalej? Szczyt w Budapeszcie zakończył się bez znaczących rezultatów. Oczekiwana umowa dwustronna między Węgrami a Ukrainą nie została podpisana, ponieważ zabrakło w niej kwestii, na której najbardziej zależało Kijowowi. — W dokumencie nie ma mowy o poparciu Węgier dla [członkostwa] Ukrainy w NATO. A skoro tak, to nie został on podpisany. To wszystko — stwierdził Zełenski. Rosyjskie elity liczą na rychłe zakończenie wojny. "Kiedy Donald Trump obejmie urząd, możemy zgodzić się na rozpoczęcie konsultacji" Kijów nie spodziewał się wiele po tym szczycie. Uznał go za dobrą okazję do spotkania z ważnymi sojusznikami, takimi jak premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer, prezydent Francji Macron i sekretarz generalny NATO Mark Rutte. Wyniki tych rozmów nie są na razie znane. Węgierscy eksperci twierdzą, że nie należy postrzegać słów Orbana jako jednoznacznie negatywnych dla Ukrainy. Zauważają, że wypowiedzi premiera na temat wojny w Ukrainie miały przede wszystkim odwrócić uwagę jego wyborców od wielu problemów wewnętrznych, z którymi zmagają się obecnie Węgry.