Rosja w piguce czyli komedia Niechcacy

Istnieje pewien gatunek filmów fabularnych, które zaliczyć można do tzw. kina świątecznego. Ich akcja rozgrywa się zazwyczaj w okresie świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, a one same co roku emitowane są w tym właśnie czasie. Do takich produkcji należą m.in. „Opowieść wigilijna” czy „Kevin sam w domu”. W Związku Sowieckim tego rodzaju obrazem była komedia „Ironia losu” z 1975 roku ze słynną kreacją Barbary Brylskiej. We współczesnej Rosji w ostatnich latach taką rolę pełni krótkometrażowy film pt. „Niechcący” w reżyserii Żory Kryżownikowa, przypomniany kilka dni temu na kanale Andromeda na YouTubie i opatrzony wnikliwym komentarzem. Wspomniane dzieło powstało w 2014 roku, jednak nabrało nowego znaczenia po pełnoskalowej agresji na Ukrainę w 2022 roku. Pozwala ono bowiem lepiej zrozumieć stosunek rosyjskiego społeczeństwa do obecnej wojny czy zachowanie tamtejszych żołnierzy na okupowanych terytoriach. Główną zaletą obrazu jest to, że pokazuje stan świadomości przeciętnego Rosjanina, sposób życia i wyznawane wartości. Film jest kameralny. Jego akcja rozgrywa się w jednym mieszkaniu, ale może być ono potraktowane jako metafora wczorajszej Gruzji, dzisiejszej Ukrainy czy jutrzejszej Polski. Nie ma sensu streszczanie fabuły, która trwa zaledwie 20 minut. Gdyby taka komedia powstała w Wielkiej Brytanii, zapewne zostałaby odebrana jako surrealistyczna farsa w stylu Monty Pythona, jednak we współczesnej Rosji posiada ona wszelkie cechy realistycznego dokumentu. Z jednej strony niby śmiejemy się, ale z drugiej – mając świadomość tamtejszego kontekstu społecznego – ciarki przechodzą nam po plecach. Jak mówią Rosjanie: „i smieszno, i straszno”. Warto polecić ten film zwłaszcza tym, którzy zachwycają się głębią rosyjskiej duszy, postrzegając kraj rządzony przez Władimira Putina jako bastion tradycyjnych wartości. Tym bardziej, że twórcą dzieła nie jest żaden rusofobiczny Polak, Litwin czy Ukrainiec, lecz popularny rosyjski reżyser, odmalowujący z dużym znawstwem psychologiczny portret swoich rodaków.