Historia legendarnej sceny z Popiou i diamentu - Polska Szkoa Filmowa

Nieoczekiwana i niezapomniana scena z filmu "Popiół i diament", uznana za symbol Polskiej Szkoły Filmowej, pierwotnie nie istniała w scenariuszu. Twórcy mówili, że drugi reżyser, Janusz Morgenstern, wprawił ją w życie, zmieniając pierwotne zamiary. Andrzej Wajda początkowo planował klasyczny motyw polski - barowy stolik z wódką i śledziami. Jednakże, niespodziewanie ta drobna zmiana okazała się strzałem w dziesiątkę. Scenariusz zakładał, że Maciek Chełmicki i Andrzej siedzą przy stole, jedzą sałatkę śledziową i rozmawiają o swoich zmarłych przyjaciołach... Andrzej Wajda wspominał po latach, że nawet Bergman nie wymyśliłby takiej sceny jak ta z Polskiej Szkoły Filmowej. Niekonwencjonalna scena w barze restauracji "Metropol" z płonącymi kieliszkami trwa zaledwie kilka minut, ale zarejestrowano ją przez dwa dni. Główne postaci - Maciek Chełmicki (Zbigniew Cybulski) i Andrzej (grany przez Adama Pawlikowskiego) - poruszają kieliszki wypełnione spirytusem po blacie baru, podpalając je i wspominając imiona poległych: "Haneczka, Wilga, Kosobudzki, Rudy, Kajtek...". Po zdmuchnięciu zapałki Maciek Chełmicki reaguje głośnym śmiechem, podkreślając: "My żyjemy". Jednak produkcja nie obyła się bez problemów. Okazało się, że spirytus nie chciał się zapalić, dlatego zdecydowano się na zastąpienie go benzyną, rozwiązaniem częściej stosowanym ze względów bezpieczeństwa. Aby uniknąć przypadkowego zatrucia, Zbigniew Cybulski musiał uważać i nie pomylić się z napojem podczas nagrywania sceny.