Kultura w czasach zametu Rozmowy z Bronisawem Wildsteinem

W wydawnictwie Ośrodka Myśli Politycznej ukazała się książka z rozmowami z Bronisławem Wildsteinem p.t. „Kultura w czasach zamętu”. Będąc gościem Państwa Iwony i Bronisława Wildsteinów w Knurowcu na Kurpiach, uznałem, że trzeba zostawić zapis rozmów jakie prowadziłem z pisarzem. Powody były konkretne. Pierwszy to przyjemność obcowania z potężnym umysłem i naturalne pragnienie, żeby te rozmowy zachowały się. Drugi powód wynikał z dysonansu poznawczego. W szerokim społecznym odbiorze wizerunek Bronisława Wildsteina był zredukowany, ociosany. W nim Wildstein to jedynie dziennikarz, felietonista i ewentualnie działacz społeczny, kojarzony negatywnie z „Listą Wildsteina” i sprawą Stanisława Pyjasa, przyjaciela ze studiów, zamordowanego przez komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa. Nie mogąc Wildsteina wyeliminować z debaty publicznej, przez przemilczenie, bo jest to jedna ze strategii charakterystycznych dla dominującego w sferze medialnej środowiska liberalno-lewicowego, kręgi mu niechętne lub wrogie usiłowały banalizować jego przesłania intelektualne, nie dostrzegały twórczości eseistycznej i literackiej. Dlatego decydując się na wydanie rozmów, chciałem pokazać, że Wildstein to przede wszystkim pisarz, eseista, myśliciel, świadek epoki i jej przenikliwy krytyk. Jego irytująca tak wieku trafność poglądów i sądów jest efektem pracy Wildsteina nad zrozumieniem epoki, w której przyszło nam żyć. A literatura bywa często zdecydowanie lepszym narzędziem poznawczym niż socjologia. 0 tym przekonujemy się czytając powieści Bronisława Wildsteina. W 2012 roku wyszła książka z rozmowami z Wildsteinem p.t. „Niepokorny”, które przeprowadzili Piotr Zaremba i Michał Karnowski. Dotyczyła ona głównie, na co wskazywał tytuł, biografii pisarza, jego działalności społecznej i politycznej. Nie było zatem książki z rozmowami z pisarzem o jego twórczości i jej źródłach. Bronisław Wildstein to umysł niezwykle przenikliwy. Odkrywanie mechanizmów, które rządzą życiem społecznym wraz pisarzem pozwala dostrzec jego metodę oświetlania problemów z różnych perspektyw, w tym także metafizycznej. Jest to bardzo cenne, bo żyjemy w czasach „metafizycznej próżni”, totalnej dominacji wulgarnego utylitaryzmu. Wildstein był bodajże pierwszym obserwatorem życia społecznego, który przestrzegał przed dyktaturą korporacji prawników, stawiających siebie ponad prawem, czyli jak doszło do tego znikczemnienia, że prof. polski profesor prawa deklaruje publicznie że w sprawie kontrasygnaty jest po stronie premiera Tuska a nie prawa. Taka sytuacja to wyraz erozji sfery publicznej, to finał procesu którego pierwsze symptomy widzą nieliczni. Był Wildstein autorem pojęcia „pedagogika wstydu” za którym kryło się implementowanie Polakom poczucia niższości, aby łatwiej nimi manipulować. Ukazywał konsekwencje kształtowania się oligarchicznego systemu władzy w czasach gdy większość była pewna, że demokracja jest wieczna, nienaruszalna. No i wreszcie, jako rozważny konserwatysta nie wykluczał wojny, w czasach, gdy większość była przekonana, że pokój i dobrobyt to rzeczy oczywiste jak słońce i powietrze. Antoni Libera, nota bene pisarz, miłośnik twórczości Wildsteina, zauważył, w jednym z wywiadów, że „Żyjemy w czasach wielkiej gry pozorów”. Bronisław Wildstein te pozory potrafił przeniknąć. To, co się jawi nie jest tym, za co się podaje. Dopóki są wśród nas pisarze i intelektualiści tej klasy, wiemy gdzie jesteśmy, co się z nami dzieje i dokąd zmierzamy. Jasne spojrzenie i brak złudzeń co do natury ludzkiej i tego co nas otacza winno generować determinizm i pesymizm. Bronisław Wildstein nie jest deterministą ani pesymistą w swojej ocenie świata. To kategorie zawężające perspektywę poznawczą. Jedna z rozmów nosi tytuł: „Nic w ludzkim świecie nie jest nieuchronne”.