Jan Himilsbach zachwyci w "Rejsie". W dziecinstwie przebywa w zakadzie poprawczym

Jan Himilsbach już za życia stał się legendą. Pisał wiersze, opowiadania, scenariusze filmowe i teksty radiowych słuchowisk. Był jednym z najbardziej utalentowanych aktorów niezawodowych, królem naturszczyków. Zagrał w prawie 70 produkcjach kinowych i telewizyjnych, m.in. w kultowym "Rejsie" Marka Piwowskiego (1970), w którym stworzył niezapomniany duet komediowy ze Zdzisławem Maklakiewiczem . Na zdj. Jan Himilsbach i Zdzisław Maklakiewicz w filmie "Rejs" Nie cenił ani swojej twórczości literackiej (jego tom opowiadań "Monidło", opublikowany w 1967 r. w prestiżowym Państwowym Instytucie Wydawniczym, stał się literacką sensacją), ani aktorskiej (za rolę w "Rejsie" otrzymał znaczące wyróżnienie, został ex aequo z Danielem Olbrychskim laureatem Złotej Maski czytelników "Expressu Wieczornego"). Natomiast bardzo poważał pracę kamieniarza, do której wracał, "kiedy kończyły się tantiemy za książki czy wynagrodzenia za filmy". Moim dziełem granitowym nikt sobie d*** nie podetrze – miał odpowiedzieć Jan Himilsbach na pytanie, dlaczego bardziej ceni swoją twórczość kamieniarską niż literacką. Jan Himilsbach wolał pracować w kamieniołomie niż na polu W 1947 r. 16-letni Jan Himilsbach uczył się w zakładzie ślusarskim i dorabiał sobie jako pomocnik w domu właściciela i w sklepie. "Któregoś dnia znalazł złoty pieniążek, a właściciel posądził go o kradzież i zgłosił to na policję. I Jasio najpierw trafił do więzienia, a potem jako nieletni do poprawczaka w Szubinie " — opowiadała Barbara Himilsbach (żona artysty) w książce "Rejs na krzywy ryj, czyli Jan Himilsbach i jego czasy" Anny Poppek. Do zakładu poprawczego należało 300-hektarowe gospodarstwo rolne. Jan nienawidził prac polowych, zwłaszcza tych wykonywanych późną jesienią. Uważał je za karę. Wolał uczyć się zasad kamieniarstwa. Za dobre sprawowanie Himilsbach i czterej inni chłopcy zostali wysłani do pracy w kamieniołomie w Strzegomiu (woj. dolnośląskie). Ich zadaniem było ręczne obrabianie kamiennych bloków. "Przeważnie nam się nie chciało. Zwłaszcza że odkryliśmy niedaleko stary, zalany wodą kamieniołom na terenie dawnego obozu Gross-Rosen. Tam walało się sporo gotowych bloków, trzeba było tylko trochę z wierzchu oskrobać" — wspominał. Nie ukrywał, że wolał pracować w kamieniołomie niż na polu. Po powrocie do rodzinnego Mińska Mazowieckiego Jan Himilsbach zatrudnił się u "niejakiego Cybulskiego, który oprócz dobrze prosperującego zakładu kamieniarskiego prowadził wytwórnię wód gazowanych". Cybulski dorobił się dużych pieniędzy, przeniósł do Warszawy, tuż przy cmentarzu Powązkowskim założył nowy zakład kamieniarski i ściągnął kilku najlepszych pracowników, m.in. Jana Himilsbacha. Był 1956 r. Nigdy pijany nie brał się do pracy Jakim kamieniarzem był Himilsbach? Według Lucjana Krzesiewicza, który pracował w filii spółdzielni kamieniarskiej na Powązkach i wtedy poznał pana Jana: "dobrym, solidnym i starannym" . Głównie robił elementy nagrobków, nie trzeba było po nim poprawiać. Janek miał taką zasadę, że nigdy pijany nie brał się do pracy. Łatwo wtedy zrobić kosztowny błąd , bo uszkodzona płyta kosztuje — mówił Krzesiewicz w książce "Rejs na krzywy ryj...". Zakłady kamieniarskie dostawały tylko niewielkie ilości kamienia "z przydziału", kamieniarze sami "na lewo" zdobywali materiał w kamieniołomach. Znajomości Himilsbacha w Strzegomiu bardzo się przydawały. W latach 70. Jan Himilsbach "chadzał po cmentarzach jako »wolny elektron«, szukał pracy dorywczej" — wspominał Bolesław Szenicer, były dyrektor cmentarza żydowskiego w Warszawie. Jakiej? Takiej, która nie wymagała dużej siły, bo "był raczej słabym mężczyzną (...) nie nadawał się do dźwigania, raczej literkę jakąś wykuć, szlaczek, coś zafugować". Swojej pracy się nie wstydził. " Jestem z zawodu kamieniarzem. Lubię po prostu tę robotę. Jestem sam tak samo w kamieniu, jak i w pisaniu. Kiedy siedzę sam, to wszystko ode mnie zależy — co zrobię, ile zrobię i jak zrobię. Mnie się wydaje, że jedno i drugie ma jednakowy ciężar — i to ciężka, i to jest ciężka robota. To jest normalna harówka, co tam będziemy się oszukiwać" — mówił w rozmowie z Janem Chołodowskim w 1977 r. Dzięki pracy na Powązkach Janowi Himilsbachowi udało się w 1975 r. zdobyć miejsce pochówku dla Marka Hłaski . Wykuł nawet — zgodnie ze wskazówkami matki zmarłego pisarza — napis na płycie nagrobnej: "Żył krótko, a wszyscy byli odwróceni" . Nie było to jego jedyne znane kamieniarskie dzieło. W 1977 r. wykonał tablicę na grób Zdzisława Maklakiewicza . Jan Himilsbach prawdopodobnie zmarł 11 listopada 1988 r. w Warszawie. Wiadomość o jego śmierci prasa oficjalnie podała 15 listopada. Został pochowany na cmentarzu na Wólce. Na jego nagrobku widnieje sentencja: "Życie z myślami ciężkimi jak kamień, zawiłymi jak wersety Biblii zaczęło się i trwa niewidzialne jak czas". Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. W serwisie Plejada.pl każdego dnia piszemy o najważniejszych wydarzeniach show-biznesowych . Bądź na bieżąco! Obserwuj Plejadę w Wiadomościach Google. Odwiedź nas także na Facebooku , Instagramie , YouTubie oraz TikToku . Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się z nami, pisząc maila na adres: [email protected] .