Budownictwo socjalne i komunalne na terenach powodziowych ma uzyskac dodatkowe finansowanie

W projekcie przewidziano finansowanie w 100 proc. tworzenia przez samorządy nowych oraz odtworzenia zniszczonych lokali mieszkalnych dla powodzian - w przypadku mieszkaniowego zasobu gminy (MZG) i tzw. zasobu quasi-komunalnego, a w przypadku remontu lokali mieszkalnych z zasobu gminnego oraz Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych, – 70 proc. kosztów lub 100 proc. w przypadku remontu realizowanego bez wsparcia z programu TERMO. Wsparcie ma być udzielane na usuwanie szkód, które oszacowano na poziomie uszkodzeń co najmniej 5 proc. - wskazano w ocenie skutków regulacji. Jak zaznaczono, środki przeznaczone w ustawie budżetowej 2024 r. na realizację programu budownictwa socjalnego i komunalnego (BSK) zostały wyczerpane. W kolejce do kwalifikacji oczekują zaś wnioski z terenów dotkniętych powodzią z września 2024 r. "Wnioskodawcy oczekujący na kwalifikację będą mogli uzupełnić złożony wcześniej wniosek o oświadczenie w tym zakresie i skorzystać ze środków rezerwy celowej utworzonej na walkę ze skutkami powodzi - poza limitem środków przeznaczonych na udzielanie finansowego wsparcia w ramach programu BSK" - wskazano w OSR. Kwota bazowa finansowego wsparcia udzielanego na remont i odbudowę zamieszkanych zasobów komunalnych i zasobów społecznych czynszowych ma być określona w drodze rozporządzenia przez MRiT. Wzięty ma być przy tym średni koszt przedsięwzięć remontowych realizowanych w okresie 6 miesięcy przed wydaniem rozporządzenia w ramach programu BSK. Kwota bazowa będzie podstawą do ustalenia maksymalnej kwoty wsparcia. Każdy wniosek złożony przez wnioskodawcę na przedsięwzięcie mające na celu usuwanie skutków powodzi będzie pomniejszał pulę środków, które gmina maksymalnie będzie mogła uzyskać ze środków udostępnionych na usuwanie skutków powodzi - zaznaczono w OSR. W OSR wskazano, że nowelizacja przewiduje możliwość wprowadzenia prawa pierwokupu lokali mieszkalnych na rzecz gminy objętej skutkami powodzi. "Opisane wyżej zasady (...) obejmują także pokrycie kosztów zakupu takich lokali, zatem gminy poza instrumentem finansowym zyskają także możliwość dostępu do ofert zakupu lokali" - podkreślono. Projekt nowelizacji przewiduje również zmiany w ustawie z 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Zawierają one szczególne rozwiązania dotyczące budynków dotkniętych skutkami katastrof naturalnych. Jak podkreślono, projektowany instrument ma mieć w założeniu charakter stały i odnosić się również do wszystkich powodzi, które mogą wystąpić w przyszłości. Projekt przewiduje, że budynki wielorodzinne uszkodzone w wyniku powodzi mogą liczyć na dodatkowe preferencje w procesie przyznawania premii remontowych. Premia remontowa ma zostać podwyższona z 25 do 50 lub 60 proc. - w przypadku budynków zabytkowych. Premią przewidzianą dla mieszkaniowych zasobów gmin mają być również objęci inwestorzy (głównie towarzystwa budownictwa społecznego) korzystający ze wsparcia na budowę mieszkań społecznych. Premia MZG ma być podwyższona do 70 proc. - w przypadku realizacji inwestycji remontowych związanych ze zwalczaniem skutków powodzi. Jak zaznaczono w OSR "w związku z dynamiczną sytuacją powodziową na terenie południowo-zachodniej Polski, obecnie nie sposób przewidzieć skutków finansowych projektowanej regulacji". Przypomniano, że od 1 stycznia do 10 września br. ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów udzielono 530 premii remontowych. Przeciętna wysokość premii wyniosła 154 854 zł. "Przy zwiększeniu premii z 25 do 50 proc. kosztów inwestycji można więc założyć, że przeciętna premia remontowa wyniesie 309 708 zł. W przypadku zwiększenia premii do 60 proc (dla budynków zabytkowych) wyniesie ona 371 650 zł" - podano. W tym samym okresie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów przyznano 92 premii MZG. Przeciętna wartość wyniosła 314 225 zł w przypadku budynku niezabytkowego i 625 662 zł w przypadku budynku zabytkowego. "Wzrost premii MZG do poziomu 70 proc. w przypadku działań związanych z usuwaniem skutków powodzi w przypadku budynków gminnych i społecznych czynszowych zwiększy przeciętną wysokość wsparcia do poziomu ok. 439 915 zł w przypadku budynków niezabytkowych i ok. 729 939 zł w przypadku budynków zabytkowych" - przewidziano w OSR. Nowelizacja przewiduje też zmianę przepisu dotyczącego właścicieli książeczek mieszkaniowych, o których mówi ustawa o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych. Ma to umożliwić właścicielom książeczek wypłatę premii gwarancyjnej po złożeniu wniosku nawet w sytuacji braku rejestracji książeczki. Ponadto właściciele książeczek będą się mogli ubiegać o wypłatę premii gwarancyjnej również w przypadku realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. W projekcie proponuje się także wprowadzenie ochrony osób oszczędzających na Koncie Mieszkaniowym. Ma ona polegać na zmniejszeniu liczby comiesięcznych wpłat na to konto (będących warunkiem jego prowadzenia) do jednej w ciągu 6 kolejnych miesięcy następujących po dniu wydania przepisów wykonawczych. "Ustawodawca wziął tu pod uwagę szczególną sytuację osób, które doznały szkód majątkowych, a tym samym nie są w stanie systematycznie oszczędzać w ramach prowadzonego Konta Mieszkaniowego, co zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, spowodowałoby brak możliwości dalszego oszczędzania w ramach Konta" - uzasadniono w OSR. Jak wskazano, łączna kwota zasilenia Funduszu Dopłat oraz Funduszu Termomodernizacji i Remontów nie przekroczy 500 mln zł.